Достың көп болғаны жақсы ғой. Менің достарым аз емес. Мен кейде балалық шақтың қызықтарын бірге бөліскен достарымды сағынамын. Балалық шақ деген тәтті екен. Сол кезде бірге жүрген достардың орны бөлек. Қазір достарымның қайда жүргенін білмеймін. Олар да мен секілді студент шығар. Бүгінде соларды іздеп, хат жазып отырмын.
Мен бастауыш сыныпты Алматы облысы, Қарасай ауданы, Қарқаралы ауылындағы орта мектепте оқығанмын. Бұл 1996 – 2000 жылдар аралығы еді. Біздің сыныптың оқушылары тәртіпті де, тәрбиелі еді. Әрі бәрі шеттерінен өнерлі балалар. Әсіресе, Аян мен Серік өте жақсыға оқыған. Біз үнемі футбол ойнап спортпен айналыстық. Аян мейірімді де, ақылды. Мен оны осы қасиеттері үшін де жақсы көретінмін. Бүгінде оның қайда екенін білмеймін, оларды сағынып, іздеп жүрмін.
(Қазақстан әйелдері, № 8, 2008 ж. 111 сөз)
1. Мәтін мазмұны ... туралы.
А) нағашым
В) достарым
С) ауыл
D) футбол
2. Мәтіндегі негізгі ақпарат ... туралы.
А) сыныптастар
В) студенттер
С) балалық шақ
3. Асты сызылған сөзге мағынасы жақын сөзді табыңыз.
Балалық шақ тәтті екен.
А) қызық
В) қиын
С) ауыр
D) қымбат
4. Асты сызылған сөзге мағынасы жақын сөзді табыңыз.
Біз үнемі футбол ойнап, спортпен айналыстық.
А) ылғи
В) қашан да
С) әсіресе
D) әрқашан
5. Асты сызылған сөзге мағынасы жақын сөзді табыңыз.
Олар да мен секілді студент шығар.
А) сияқты
В) сонымен
С) сол себепті
D) сондай-ақ
6. Бірге жүрген достардың орны бөлек.
А) өзгеше
В) артық
С) бірге
D) бірлікте
7. Оның достары қандай балалар деп ойлайсыз?
А) – Меніңше, тәрбиелі, өнерлі
В) ұйымшыл
С) көп қыдырады
D) ізденімпаз, көп оқиды (7 ұпай)
Тыңдалым
2-тапсырма.
(ютубта екі дос пен аю десеңдер шығады)
1. Бұл аудиомәтіндегі ағашқа өрмелеп кеткен достың іс-әрекетіне қалай қарайсың? (5 ұпай)
2. Талдың түбінде қалып, аюға жем бола жаздаған достың тапқырлығы жайлы сөз қозғап көр. (5 ұпай)
3. Тыңдалған мәтінді бір мақал-мәтелмен түйінде. (5 ұпай)
Шығарма жазу
Төменде берілген тақырыптардың бірін таңдап, шығарма жаз.
А ң қол жеткізген ұлы игіліктерінің бірі-білім қазынасы. Ал, білім сипаты алуан түрлі. Ол ұрпақтан-ұрпаққа ауызша, жазбаша түрде немесе көркем әдебиет арқылы да жеткен. Кітап-а ң сан ғасырлық ақыл-ойының жемісі, тарихы мен тағылымының алтын сандығы. « Кітап дегеніміз-алдыңғы ұрпақтың артқы ұрпаққа қалдырған рухани өсиеті. Кітап оқудан тиылсақ, ой ойлаудан да тиылар едік- деген еді Ғабит Мүсірепов. Кітап таңдап талғап оқи білу, алған әсеріңді өмір қажетіңе жарата білу-әрбір адамның білігі мен білімін, пайымы мен парасатын айқындайтын алғы шарттардың бірі. « Кітап маған тақтан да қымбат»,- деп атап көрсеткен Шекспир.
« Кітап-ең құдіретті әлем», « Кітап-күн шуағы білімнің», « Әліппенің ар жағы-білім бағы» дейді ғой халықта. Сол білім бағына жетелейтін дүние-кітап.» Иә, мен бұл сөздердің қаншалықты құнды, теңіз суындай терең мәнді етіп айтылғанын жүрегіммен сезінемін. Қазір ойлап отырсаңыз, адамзат ғана емес, күллі тіршілік атаулы жаралғалы бері құбылыстың бәрі кітаптың ішінде сайрап жатыр емес пе? Әр кітап өзінше бір керемет дүние.
Менің жаным да сол дүниелерді танып, білуге ертеден құштар. Осы уаққа шейін мен бірнеше кітап бастарын қайырдым. Сол кітаптардың арасынан " сүйікті кітабым" атауына ие болған -Мархабат Байғұт ағамыздың " Ауыл әңгімелері" атты шығармасы. Бұл кітаптың жүрегіме жақын тиуінің бірнеше себептері де жоқ емес.
Бірінші себебі: Мархабат ағамыздың тікелей өзіне байланысты. Мархабат аға-Оңтүстіктің тумасы. Ол кісі шығармаларын оқыған сәтімде, туған мекенімнің төрінде еркін самғанымды сезінемін, өзіміздің Оңтүстік жұртына тән менталитентті, сыпайылық пенен жылы сөзділік айқын байқалады. Екіншіден: ауыл-қашанда аяулы мекен... Бәрімізде ауылдан өсіп-өндік емес пе? Үшіншіден: шығарма мазмұны, шығарма барысындағы оқиғалар қызықтылығы және де сөйлем арасындағы керемет байланыстар. Бұл кітап мен үшін " Қазына толы қамбадан" қымбат, өйткені қазынаның қамба қоры, кітап қоры деп санаймын, осы кітапты оқыған сайын, таусылмайтын баға жетпес асыл дүниеге қарқ боласың . Енді, кітап жайлы біренеше мәліметке қанық болғайсыздар.
Жазушы Мархабат Байғұттың бұл кітабына ауыл туралы әңгімелер енген. Ауылға іңкәр қаламгердің аталмыш тақырыпқа жиірек жазатыны, уызды да уытты тілі, әдемі әзілі мен астарлы әжуасы оқырман қауымға белгілі. Ауыл адамдарының сезімталдығы мен сағынышын, мұңы мен махаббатын, талайы мен тағдырын табиғи бейнелейтін прозашы жаңа әңгімелерінде қазіргі заман талабына, бүгінгі уақыттың әуеніне сәйкес психологиялық тың ізденістер таныта түскен. Кітап мазмұнының құрамында : "Жалбыздың жағасында", " Көрпесайдың кітапханасы", " Айып", "Варвараның көмбесі", " Алпыс үшінші жылғы махаббат" т.б. өте шығармалар молынан жинақталған.
Мен осы кітапты ең алғаш қолға алған кезімде, ол өзіне мені қатты баурап алар деп ойламаппын. Жазушы ағамның жазушылық шеберлігіне тәнті болдым және қатты таңырқадым. Сонымен қатар, кітапты оқып бастағаннан-ақ бойымды мақтаныш сезімі керней жөнелді. Неге мақтанбасқа? Оңтүстік жұртында алты алашқа ауыз толтырып жыр қып айтар жаңа шығарма дүние есігін ашқанда?! Неге мақтанбасқа? Мұхтар Әуезовтың шығармашылығын жалғар қазақта ұл болғанда?!
"Кітапқа деген сүйіспеншілік тудыру әрбір кітапханашының борышы мен міндеті. Жастарымыз дәстүрлерімізді көзіміздің қарашығындай бағып жүретін, адамзаттың озық ой көгінде ағып жүретін болуы тиіс", деп Назарбаев жастардың бойында ғы мәдени танымдылықты қалыптастыруда рухани құндылықтардың қайнар көзі кітап-оқу арқылы берілетінін айта отырып, білім мен ғылымның көкжиегінде биік асулардан көргісі келетіндігін атап өтті.
ххі ғасыр- мәдениеттің, ғылым мен білімнің ғасыры. Бар білімнің қайнар көзі-кітап десек қателеспейміз.
Бүгінгі тақырыпқа арналған өз ойымды қорытындылай келе, өскелең ұрпаққа кітаптан асқан байлық, кітаптап асқан асыл қазына жоқ демекпін. Сондықтан да, дәл қазіргі ауыттан бастап кітап оқуға өздеріңізді бейімдеңіздер. Өздеріңіздің ішінен мол мұраға қанық болар, өмір жолында мәңгі азық болар "сүйікті" кітаптарыңыз болсын демекпін.
люди олимпиадой по казақ тілі. нужно до завтра
1-тапсырма.
Оқылым бөлігі
Оқыңыз.
Достың көп болғаны жақсы ғой. Менің достарым аз емес. Мен кейде балалық шақтың қызықтарын бірге бөліскен достарымды сағынамын. Балалық шақ деген тәтті екен. Сол кезде бірге жүрген достардың орны бөлек. Қазір достарымның қайда жүргенін білмеймін. Олар да мен секілді студент шығар. Бүгінде соларды іздеп, хат жазып отырмын.
Мен бастауыш сыныпты Алматы облысы, Қарасай ауданы, Қарқаралы ауылындағы орта мектепте оқығанмын. Бұл 1996 – 2000 жылдар аралығы еді. Біздің сыныптың оқушылары тәртіпті де, тәрбиелі еді. Әрі бәрі шеттерінен өнерлі балалар. Әсіресе, Аян мен Серік өте жақсыға оқыған. Біз үнемі футбол ойнап спортпен айналыстық. Аян мейірімді де, ақылды. Мен оны осы қасиеттері үшін де жақсы көретінмін. Бүгінде оның қайда екенін білмеймін, оларды сағынып, іздеп жүрмін.
(Қазақстан әйелдері, № 8, 2008 ж. 111 сөз)
1. Мәтін мазмұны ... туралы.
А) нағашым
В) достарым
С) ауыл
D) футбол
2. Мәтіндегі негізгі ақпарат ... туралы.
А) сыныптастар
В) студенттер
С) балалық шақ
3. Асты сызылған сөзге мағынасы жақын сөзді табыңыз.
Балалық шақ тәтті екен.
А) қызық
В) қиын
С) ауыр
D) қымбат
4. Асты сызылған сөзге мағынасы жақын сөзді табыңыз.
Біз үнемі футбол ойнап, спортпен айналыстық.
А) ылғи
В) қашан да
С) әсіресе
D) әрқашан
5. Асты сызылған сөзге мағынасы жақын сөзді табыңыз.
Олар да мен секілді студент шығар.
А) сияқты
В) сонымен
С) сол себепті
D) сондай-ақ
6. Бірге жүрген достардың орны бөлек.
А) өзгеше
В) артық
С) бірге
D) бірлікте
7. Оның достары қандай балалар деп ойлайсыз?
А) – Меніңше, тәрбиелі, өнерлі
В) ұйымшыл
С) көп қыдырады
D) ізденімпаз, көп оқиды (7 ұпай)
Тыңдалым
2-тапсырма.
(ютубта екі дос пен аю десеңдер шығады)
1. Бұл аудиомәтіндегі ағашқа өрмелеп кеткен достың іс-әрекетіне қалай қарайсың? (5 ұпай)
2. Талдың түбінде қалып, аюға жем бола жаздаған достың тапқырлығы жайлы сөз қозғап көр. (5 ұпай)
3. Тыңдалған мәтінді бір мақал-мәтелмен түйінде. (5 ұпай)
Шығарма жазу
Төменде берілген тақырыптардың бірін таңдап, шығарма жаз.
1. «Туады ерлер ел үшін...»
2. «Ер қанаты – ат...»
3. Ел бақыты – Тәуелсіздік.
4. Мақал – сөздің мәйегі.
5. Адалдық - ардың ісі.
6. Мәңгілік ел – болашаққа бастаған ел...
7. «Мен білетін Абай...»
.
Жазбаша жұмысты бағалау тәртібі:
1. Шығарманың мазмұны, ой тереңдігі – 10 ұпай
2. Әдеби материалды пайдалану деңгейі – 10 ұпай
3. Шығарманың жазылу стилі мен тілі – 10 ұпай
4. Тыныс белгілері – 10 ұпай
5. Емле /орфография/ - 10 ұпай