Объяснен1) Мәтін не туралы?
2) Қоршаған ортаны қорғаудағы «Қызыл кітаптың» рөлі қандай?
3) Мәтіннен қандай ой түйдіңіз?
Қызыл кітап – қауіптің дабылы және тірі табиғатты сақтау үшін күрестің нышаны.
1948 жылы дүние жүзінің ғалымдары халқаралық табиғатты қорғау одағын құрды. Бұл одақ
жойылып бара жатқан жануарлар туралы тұңғыш кітап шығарды. Кітап деректердің «Қызыл
кітабы» деп аталады. «Қызыл кітап» деген атауды ағылшын зерттеушісі Питер Скотт
ұсынды.
«Қызыл кітапқа» құлан, арқар, дуадақ, сонымен бірге барыс, аққу, бүркіт, бір қазан,
тырна, қызыл қасқыр, жабайы қызғалдақ, аңдар мен құстар, өсымдыктер кіреді. Бүгінгі күні
қазақстанның «Қызыл кітабына» балықтар, қос мекенділер, жорғалаушылар, құстар, сүт
қоректілер, өсімдіктер енгізілді.
Қызыл кітапқа мәңгілікке жойылғандар жазылады. Олар: дронт, қанатсыз гагара, кезбе
көгершін, мамонт.
Жойылып кету қаупы бар жануарлар мен өсімдіктер қорықтарда қорғалып, сақталады.
Біздің табиғатымыз өте бай. Бірақ оның байлығы шексіз емес, сондықтан оларды
қорғау, сақтау керек! Қазақстанда он қорық бар. Олар: Ақсу Жабағылы, Барса келмес,
Үстірт, Наурызым, Қорғалжын, БатысАлтай, Алматы, Марқа көл, Ала көл, Қара тау.
2. Мәтіннен 2 негізгі, 2 қосымша ақпараттарды анықтап, себебін төмендегі клишеге сүйеніп
түсіндіріңіз.
Клише:
Менің ойымша ... негізгі ақпарат/қосымша ақпарат.
Себебі...ие:
Объяснение:
Құрметті,Ақтан жас!Сен туралы,сенің өмірің жайлы өр ақын Дулат Бабатайұлының өлеңінен білдім.Сен жетім баласың,болашағың бұлыңғыр.Бірақ мен бір құпияны білдім.Саған хат жазуымның себебі де сол - маған сыры мәлім болған бір құпияны сенімен бөлісу еді.
Дулат Бабатайұлы жырлаған секілді сен жалғыз емессің.Сенің қасыңда халқың бар.Шынымен де,ақын айтқандай қажыма.Себебі,мен білген құпияның мәнісі - мейлі сен жетім бол,мейлі кедей,мейлі бай бол,егер сен халқыңның жанашыры бола білсең ешқандай қиындықтан жеңілмейсің,бір шыңнан топ жарып шығасың,Сондықтан да,мойыма,алға жылжы дегім келеді."Атаңның баласы болма,а бол" дегендей,еліңнің қамын жеп,елдің адамы бол дегім келеді.Адамдар тек қана жақсы және жаман боп бөлінеді.Басқаша бөлінбейді.Өмірде сенің жетімдігің маңызды емес.Маңыздысы сенің жақсы адам болғаның,басқаларға тек жақсылық жасағаның.Сол себепті,мен де сенің болашағыңа үлкен үміт артып,сенімен бірге белестерді бағындырғым келеді.Біз жас болсақ та,біздің арманымыз асқақ,мақсатымыз айқын ғой.
(Сенің есімің/твоё имя).
- Сәлем,1-ші сурет бойынша Әсет сенің ойың қандай?
- Сәлем досым.Бұл суретте ашық ғарышқа шыққан, скафандр киген ғарышкер бинеленген.
- Ғарышкер немен айналысуда?
- Мамандардың айтуынша ашық ғарышқа шығу -орбитадағы ең күрделі әрі қауіпті операция.Ғарышкер орбитаға шығып,космостық обьектілердің салмақсыздық күйіндегі зерттеу жұмыстарын жүргізеді.
- Ал 2 - ші суретті түсіндіріп берші.Бұл не жер серігіме?
-Ғарышты зерттейтін ең алғашқы жер серігі 1957 жылы ұшырылған.Қазірде жерді айнала жүздеген жер серігі ұшып жүр.Солардың ең үлкені ХФС халықаралық обсерваториясы.Оның ұзындығы - 73метр,ені - 109 метр.Бұл станцияда ғарышкерлер зерттеу жүргізеді.
- Біраз ақпарат алдым,рахмет.Білімің тасысын.
-Жақсы.Керегіңе жарасын.