Question

1-тапсырма. Томенде берілген мәтiндi окыныз Алаш идеясы мен кайраткерлерi

Алаш-ежелгі түрік сезі. Ол - бауырластар, қандастар, туыстар дегенді білдіреді. Алаш аты тарихта кездесетін ен кене атаулардын катарына жатады. Ескi шежiре

деректерінде Алаш атауы казак халкынын синонимі ретінде келтiрiледi. Мысалы,

Кадыргали Жалаиридiн озi деректерiнде казактын орнына Алаш атауын

колданады. "Атамыз - Алаш, керегеміз - агаш" деген казак халкы ұлттык тәуелсiздiк жолындагы күресiнде ежелгі Алаш ұгымына кайта оралып, оны бостандык пен бiрлiктiн ураны етіп алды.

«Алаш идеясы» - казактын мемлекеттiк, елдiн ұлттык идеясы. Өйткені Алаш халкымыздын бойына күш-куат және сенiм берген улттык идея: Алаш - ұлттын озiн бөлінбес тұтас жер, ягни территория ретінде сезiнуi. Алаш ұлттын аспан асты. жер устiнде өз орны бар ел ретінде өз еншiсi мен үлесiн аныктау әрекеті.

Казак тарихында Алаш арыстарының орны ерекше. Олар Қазак елiнiн сан гасырлык даму тәжiрибесiн, салт-дәстүрін сактай отырып, одан әрі дамытуды, бiлiм алып, ер кениетті елдердiн емiр тәжiрибесiнен үйренудi кездедi. Елге демократия, бiлiм-білік алып келу үдерiсiнiн бастауында тургандар да осы зиялы қауым әкiлдерi болды. Алаш зиялылары Отанга адал кызмет етудi максат етті. Алаш қайраткерлері казак халкын азат ел ету багытындагы максатты ойларын бес тугырга негіздедi. Бiрiншi Жерсiз Отан жок. Казактын байыргы жерiн кашан казактар өз бетінше ғылым мен жер мәселесі. техникага сүйеніп толык игермейінше, жер жеке меншікке де, коныстанушыларга да берiлмейдi. Екiнш і жердін астындагы, үстіндегі, аспанындагы барлык игілік Казак мемлекетiне кызмет етуi керек. Yшiншi толыктай экономикалык тәуелсiздiкке кол жеткiзуге ұмтылуы тиiс едi. Тертiншi - казак мемлекетiнде мемлекет құрушы ұлттын тіл, дін, дiл үстемдiгi болуы керек. Бесінші, түпкі мақсатымыз - гылым мен ұлттық салт дәстүрге негізделген занга суйене отырып, ұлттык-демократиялык мемлекет куру

Алаш идеясы ұлттык бiрiгу концепциясына алып келді. Алаш идеясы казактын окыган, саяси орталыктарда бiлiм алган. мемлекет құрылысын калыптастыру туралы бiлетiн ұлт зиялыларының басын бiрiктiрдi. Алаш идеясынын аясында мындаган казактын басы бiрiктi. Алаш зиялылары улттык эскер кұрып, қуатты мемлекетке айналу идеясын автономия курудан бұрын ойластырган еді. Өйткенi мемлекеттiн негiзгi тiрегi, корганы эскер. Өткен гасырдың басындағы Алаш Орда кайраткерлерінін ұлттык тәуелсіздікке ұмтылыста халык сарбаздарын құру ісі - бүгiнгi казак әскерiнiн калыптасуының алгышарты.

Алаш козгалысынын негізгі идеясы демократиялы когам калыптастырып, тәуелсіздік пен дамудын алғышарты ретінде казактын ұлттық мемлекетін кұру болатын. Бүгiнгi Тәуелсіз Қазакстан мемлекетi сол идеянын жемiсi.

Мәтіннен мына сөздердің сәйкес мағыналарын табыңыз,
мағынасына
ажырамас
еркін –
көшіп келушілерге -
Косты​