-Сәлем, Айбек
-Қалың қалай Жансая?
-Мен жақсымын! Өзің?
-Менде бәрі жақсы!!
-Айбек саған сұрақ қойсам бола ма?
-Әрине, қоя бер.
-Саған қандай жыл мезгілі ұнайды?
-Маған барлығы ұнайды
-Несімен?
- Енді қарашы. Мысалы жаз. Жазды мен жақсы көрем, себебі, күн ыстық, көлге шомылуға болады, бір жағынан сабақ бітіп жазғы демалыс басталады
-Ия, ол дұрыс
-Енді күз. Күздің ұнайтын себебі, даладағы ағаштардың түстері сарғышқа айналады. Ол маған қатты ұнайды. Күзде сабақ басталады. Күн суық бола бастайды.
-Ол да дұрыс
-Енді қыс. Қыс өзі керемет жыл мезгілі. Мұны дәлелдейді қар. Дала жер беті ақ көрпесін жамылады. Көптеген мерекелер болады, оның бірі жаңа жыл.
-Дұрыс
-Соңғы көктем. Көктем ең көңілді, жайдарлы жыл мезгіл. Дала жылынып, өсімдіктер өсіп шығады. Бұл мезгілде де мерекелер толы. Өзіміздің керемет мерекеміз - Наурызды тойлаймыз.
-Сен дұрыс айтасын Айбек. Сенің сөздеріңе қосыламын.
Салалас құрамластың құрамындағы жай сөйдемдер өзара бір – бірімен екі түрлі жолмен байланысады.
1. Интонация арқылы мағыналарының жаңындағына қарай іргелесе байланысады.
2. Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірінен өзара жалғаулық щылаулар арқылы байланысады.
Ыңғайлас мәнді да, де,та, әрі, және , мен жалғаулық шылаулар.
Қарсылық мәнді бірақ, алайда , дегенмен, сонда да, әйтсе де, сөйткенмен, ал тәрізді жалғаулық шылаулар.
Себеп – салдар мәнді өйткені , себебі, сол себепті, сондықтан, неге десеңіз тәрізді жалғаулық шылаулар;
Талғау мәнді не, немесе, я, яки, не болмаса, я болмаса, яеи болмаса, әлде тәрізді жалғаулық шылаулар.
Кезектес мәнді кейде, бірде , біресе тәрізді жалғаулық шылаулар.
3. Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері .
Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірімен өзара белгілі мағыналық қарым – қатынаста айтылады. Мағыналық қарым-қатынаста жұмсалуына қарай салалас құрмалас сөйлем мынадай алты түрге бөлінеді :
1. Ыңғайлас салалас.
2 Қарсылықты салалс.
3. Себеп – салдар салалас.
4. Ілектес салалас.
5. Талғаулы салалас.
6. Кезектес салалас.