Қазіргі аумалы - төкпелі заманда құндылықтардың алатын орны ерекше.Құндылықтарсыз өмірде адамның іс - әрекетініңде,өмірініңде мәні болмас еді.Өмірде адам үшін құндылықтар өте көп.Солардың бірі - материалдық құндылықтар.Материалдық құндылықтарға - тамақ,баспана,киім,ақша ,дәрі - дәрмектер жатады.Материалдық құндылықтар адамға өзін қорғауға,қажетін қанағаттандыруға,жайлы өмір сүруіне мүмкіндік береді.Материалдық құндылықтар заманның өзгеруімен адам талғамына сай өзгеріп отырғанымен ол адамның қажеттілігіне жұмсар құндылық болып қала береді.Жалпы адамзаттық құндылықтар - жеке адамзаттың бойында өмірге келген кезінен бастап бірге өсіп,дамып отырады.Жасы ұлғайған сайын заманына сәйкес бірге қалыптасады.Құндылықтар адам бойына сезім арқылы қабылданады,сана арқылы түсінуге болады.Баланың бойына жастайынан ізгілік пен мейрімділік, қайырымдылық,адамгершілік құндылықтарын тәрбиелеуде отбасы мен мектеп ұстаздары ерекше рол атқарады.Адами қасиеттер адамшылық,адалдық,адамгершілік құндылықтар заман өзгерседе өзгермейтін құндылықтар.Осы адами құндылықтарды өсіп келе жатқан жас ұрпақтың сезіміне сіңдіріп,ішкі жан дүниесін ояту арқылы рухани құндылықтарды қалыптастыруға болады.Бұл қасиеттер адамды мейірімділікке,Отанын,елін,отбасын сүюге тәрбиелейді.Ұлттық құндылықтар,салт - дәстүрлер біз отаршылықта болғанымызда заманға сәйкес өзгеріп тіпті жоғала бастағаны өтірік емес.Кішкене ғана мысал: Қазақтар өз есімдерін орысша атап,Сабит Саматович,-деу әліде бар.Тәуелсіздігімізді алғалы ұлттық құндылықтарымызды қолдау күшейтілді.Сәбит Саматұлы,- деп аталу қандай ерекше әрі қазақша.Өзге ұлтқа еліктемей өз ұлттық құндылықтарымыздан ұялып,жоғалтып алмайық.Адами болмыс құндылықтары заман өзгергерседе өзгермейтін құндылықтар.
Мен мектептен соң, үйге барамын. Үй жұмысын жасаған соң мен теледидар көріп отырмын. Маған СТС телеарнасы ұнайды. Бұл телеарнада көп қызықты телебағдарламалар көрсетеді. Мен теледидарды 3 сағат көріп отырмын.Тағы да маған ТНТ телеарнасы ұнайды. ТНТда мен түрлі фильмдер және сериалдар көріп отырмын. Маған теледидар көріп отыру өте ұнайды.(после школы я иду домой. после того как я сделаю д/з я смотрю телевизор.мне нравится телеканал СТС. там показывают интересные телепередачи. я смотрю телевизор 3 часа. еще мне нравится телеканал ТНТ. На ТНТ я смотрю разные фильмы сериалы.мне нравится смотреть телевизор) Написала первое, что пришло в голову)))
Ұлыстың Ұлы күні Ұлыстың Ұлы күні – «Наурыз» мерекесімен байланысты концептуалды ұғымдардың бірі. Ұлыстың ұлы күні деген сөз орамындағы Ұлы күн, Жылдың бас күні. Ең абзал, ең мәртебелі болып ұғынылғандықтан қазақтар Ұлы күн деп атаған. Ал ұлыс сөзі жұрт, ел, халық білдіретін жиынтық ұғымның атауы. Ұлыс оң болсын дегендегі ұлыс осы аталған мағынаны білдіреді. Қысқасы, сөз бір-бірімен байланысып, тіркесіп барып «Наурыз» мейрамы дегенді білдіреді. Мәшһүр Жүсіп: «Қазақта Наурыз деген кісі аты болған. Келін-кепшіктер атай алмай «Ұлыс күні» деп, Ұлыстың ұлы күні деп кеткен. «Ұлыс» - Түркінің ата-бабаларынан қалған ескі тіл. Біздің қазақта Ұлыстың ұлы күні – «Наурыз» - дейді.
Наурыздама тойы – «Наурыз» мерекесіне қатысты негізгі ұғымдардың бірі, наурыз көжеден басқа. Әдетте, ел ішіндегі аса бай, дәулетті адамдардың наурызды той қылып өткізуін наурыздама дейді. Наурыздама тойы бір аптаға созылып, сегізінші күні тойға келгендер тарай бастайды. Арқа еліндегі дәулетті Тәтидің наурыздама тойын өткізген деп, арғынның атақты биі Едігені жүз кісісімен күткендігі жөнінде Мәшһүр Жүсіп жазбаларында мынадай дерек бар: Сіз бір жақтан бір жаққа бара жатқан жолаушы емессіз, әдейін наурыздама қылдыра келдіңіз! Ұдайымен сегіз күн қылмаған соң, мұның қылуға не сәндігі бар?! – деп, сегіз күн күтіп, сыйлап, бір күнінен бір күнін асыра беріпті.
Тәти мырза алдырған түлкілерінің ішінде бір қара түлкісі бар, наурыздаманың үстінен келіп қалыпты. Қара түлкі алдырып келгеніне бір қуанып, «Наурыздама қылдырамын!» - деп, Едігенің келгеніне қуанып:
«Бұл наурыздама Баяудікі болды. Мен ұрғашы наурыздамасына ортақтаспаймын!» - деп, басы Едігенің өзіне түйе бастатқан тоғыз, онан кейінгісіне: біріне ат, жүз кісіден бір кісіні құр қойған жоқ. Ең аяқ атшыларға бір-бір матадан үлестіріп: - Міне, менің наурызым! – деп, сый қылыпты.
Міне, сондай жақсы күнде тасып кетіп алған дуа ұрпағынан Шорман шығып, Мұса шығып, байлық, беклік таласа қоса шығып, жалпақ Сүйіндікке құт ауыл, ұйытқы ауыл болып тұр. Бұл күндегі пәленшекем, түгеншекемнің пейіліне қарағанда, тағалы торы тай ұстап тұра алмайтұғын пейіл бар. Атасына, бабасына тиген осы екен. Оңған, ілгері басқан біреуді: «Шіркін атасына, бабасына дуа тиген тұқым ғой!» - дейді.
Халықтың Наурыз мейрамындағы салт-ғұрыптардың бір алуаны табиғатпен «тіл табысу», оны қасиеттеу мағыынасында болса, енді бір алуаны адамдар арасындағы этикалық-моральдық қатынастарды реттеу, нормаларын нығайту, жолға қою мақсатына бағытталады. Жүректе // көңілде өткен күннен дақ, реніш, өкпе-қалдықтың қалмауы, бұларды дер кезінде жүректен // көңілден кетірмесе, аяғы араздыққа, дау-жанжалға, қатыгездік пен қастандыққа апарып соқтырады. Сондықтан Наурыз мейрамында кешірім сұрау, кешіру тәрізді адамгершілік акциясы өткізілген. Мұның өзі жүректі таза ұстау, кір шалырмаудың халық ұғымында соншалықты маңызды екенін көрсетеді.
Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. – Алматы. РПК «СЛОН», 2013. 4-том. 489-490-бет.
Қазіргі аумалы - төкпелі заманда құндылықтардың алатын орны ерекше.Құндылықтарсыз өмірде адамның іс - әрекетініңде,өмірініңде мәні болмас еді.Өмірде адам үшін құндылықтар өте көп.Солардың бірі - материалдық құндылықтар.Материалдық құндылықтарға - тамақ,баспана,киім,ақша ,дәрі - дәрмектер жатады.Материалдық құндылықтар адамға өзін қорғауға,қажетін қанағаттандыруға,жайлы өмір сүруіне мүмкіндік береді.Материалдық құндылықтар заманның өзгеруімен адам талғамына сай өзгеріп отырғанымен ол адамның қажеттілігіне жұмсар құндылық болып қала береді.Жалпы адамзаттық құндылықтар - жеке адамзаттың бойында өмірге келген кезінен бастап бірге өсіп,дамып отырады.Жасы ұлғайған сайын заманына сәйкес бірге қалыптасады.Құндылықтар адам бойына сезім арқылы қабылданады,сана арқылы түсінуге болады.Баланың бойына жастайынан ізгілік пен мейрімділік, қайырымдылық,адамгершілік құндылықтарын тәрбиелеуде отбасы мен мектеп ұстаздары ерекше рол атқарады.Адами қасиеттер адамшылық,адалдық,адамгершілік құндылықтар заман өзгерседе өзгермейтін құндылықтар.Осы адами құндылықтарды өсіп келе жатқан жас ұрпақтың сезіміне сіңдіріп,ішкі жан дүниесін ояту арқылы рухани құндылықтарды қалыптастыруға болады.Бұл қасиеттер адамды мейірімділікке,Отанын,елін,отбасын сүюге тәрбиелейді.Ұлттық құндылықтар,салт - дәстүрлер біз отаршылықта болғанымызда заманға сәйкес өзгеріп тіпті жоғала бастағаны өтірік емес.Кішкене ғана мысал: Қазақтар өз есімдерін орысша атап,Сабит Саматович,-деу әліде бар.Тәуелсіздігімізді алғалы ұлттық құндылықтарымызды қолдау күшейтілді.Сәбит Саматұлы,- деп аталу қандай ерекше әрі қазақша.Өзге ұлтқа еліктемей өз ұлттық құндылықтарымыздан ұялып,жоғалтып алмайық.Адами болмыс құндылықтары заман өзгергерседе өзгермейтін құндылықтар.