Табиғат - тіршілік көзі. оның әрбір әсері өмірінде үлкен роль атқарады. аяулы табиғатсыз осы ғаламда өмір сүру, тіршілік ету мүмкін емес еді. жыл мезгілдерінің өзгеруі де, табиғатты одан әрі әсерлейді. әр жыл мезгілі әр қилы. төрт жыл мезгілі бізге төрт түрлі ғажайып күйін сыйлайды. таудан сарқырап аққан өзеннің айналасында өксіген оттай жанған жануарларды көрудің өзі керемет көрініс емес пе? ! бау-бақшада өскен жеміс-жидектердің иісі мұрын жарады. жайқалып өскен түрлі гүлдер көзге өз кереметтігін сыйға тартады. аспаннан күннің көзі түскенде, жердің жүзі қуана қыбырлайды. көлдер қойнын ашса, қаңқылдап оған құстар қонар. табиғат жайлы өнегелі сөздер, мақалдар мен өлең- жырлар да аз емес. оның керемет әсемдігін жырлаған, суреттеп жазған ақындар баршылық. табиғат көркемдігін өз өлең-шумақтарында жырлаған ақындардың қатарында абай құнанбайұлы («жаз! , «күз», «қыс»), сұлтанмахмұт торайғыров («шілде»), қасым аманжолов («дауыл»), ыбырай алтынсарин («өзен») сияқты ақындарды атауға болады. шалғайын шалқар маушыған бұлт келді, көктем кір кетті. топырлап ұрған тамшыдан, топырақ иісі бұрқ етті. шілде мен тамыз пышаны шаң ғана болса, қалдырма терезелер құшағын түгелдей ашшы жаңбырға,- деп қадыр мырзағали атамыз әсем табиғатты жырлады. табиғат көркемдігін ақ қағаз бетіне түсірген ақындарымыз оның құдіретін білген. сол өлең жолдарын болашақ ұрпаққа, яғни бізге қалдырып отыр. біздің әрбір басқан қ, әрбір істеген ісіміз табиғатқа байланыты болғандықтан, оның біздің өмірімізде ерекше орын алуы сөзсіз. бірақ, ң кейбір істері табиғатқа кері әсер етуде. оның кері әсері біздің денсаулығымызға да зиян келтіреді. табиғатты қорғау- табиғатты аялау әр ң міндеті. үлкен- кіші әрдайым оны таза ұстап, құрмет тұту қажет. оның бізге қаншалықты қажет екені баршамызға мәлім.
Наурыз — өте көнеден келе жатқан мейрам. Күні бүгінге дейін жер шарындағы көптеген халықтардың дәстүрлі мейрамына айналып отырған бұл мерекенің қашаннан бері тойланып келе жатқанын дөп басып айту қиын. Көшпелілердің байырғы астрономиялық түсінігі бойынша, әрбір жыл алты ай жаз («йас») бен алты ай қысқа («қыш») бөлінген. Тіліміздегі «алты ай жаз бойы», «ала жаздай», «алты ай қыс бойы», «ала қыстай» секілді сөз оралымдарын осы бір түсініктің жаңғырығы десек болады. Жаз айларында дүние кеңіп, шаруадан мойын босап, жер бетін қуаныш, шаттықжайлайтындықтан —«жағымды», ал қыс айларында суық, аштық, жұт болатындықтан —«жағымсыз» саналған. Әуелгі адамдардың жақсылық пен жамандыққа жан бітіріп, оларды адам бейнесінде айтыстырып, күрестіргені туралы қызықты мәліметтер көне жазбаларда көптеп сақталған. Мәселен, біздің жыл санауымыздан бұрын дүниеге келген қасиетті «Авеста» кітабында, XI ғасырдағы түрісі тілдерінің энциклопедиясы —«Диван лұғат -ат - түрк» сөздігінде, сондай- ақ қазақ халқының қиял- ғажайып ертегілерінде осындай ұқсас сюжеттер қайталанып отырады. Соғдалықтар жақсылыққа «Ахуромазда», жамандыққа «Ахирман» деп ат қойса, бұрынғы қазақтар жақсылықты «Кие», жамандықты «Кесір», қысты «Зымыстан», жазды «Табысқан» деп атаған.
окжпд3іллнл3ьіьаьнь4ьіьс