Табиғат – барлық тіршілік атаулының құтты қоныс-мекені, алтын ұя- бесігі, бар байлықтың ырыс, қазынасы. Ал, адам үшін табиғат ең қасиетті де, қастерлі ұғым! Өйткені адамның өзін дүниеге алып келген аяулы да ардақты Анасы, сондықтан да адамның табиғатты «Ана» деп құрметтеуінде де өте терең танымдық та, тағылымдық және тәрбиелік мәні зор ұғым жатыр.
Туған жерді Анам демей не дейін,
Туған жерді панам демей не дейін.
Туған жермен асқақ менің ән-жырым,
Туған жермен асқақ менің мерейім.
(Жұбан Молдағалиев)
«Табиғат – Ана», «Жер – Ана», «Отан – Ана» деген киелі сөздердегі «Ана» деген сөздің қосылып айтылуында зор мән бар, яғни бұл сөздер адамды дүниеге әкелуші, әрі оған өмір сыйлап, өз перзенттеріндей аялы алақанымен аялап, жүректегі ең ыстық ықыласы арқылы бүкіл мейірім шапағатын арнайтын аяулы да ардақты «Ана» деген ұғымды нақтылай түседі. Табиғат, Жер – Ана, туған жер, атамекен, ауылым деген жанға жайлы, сезіміңді сергітетін сөздер бір-бірімен үнемі үндесіп, құлаққа жағымды естілетін бір-бірімен мағыналас мазмұны бай сөздер.
Белгілі ғалым, әрі жазушы Әсіп Сапабек ағамыз өзінің «Қазақ қасіреті» деп аталатын құнды еңбегінде «намысы жоқтың елі жетім, қорғаны жоқтың жері жетім»- деген халық даналығын келтіре отырып, нақтылы деректер арқылы қазақ жерінің қадір-қасиетін, оны қорғай білген данышпан бабаларымыз жайлы құнды деректерді көптеп келтірген. Әсіресе, біздің заманымызға дейінгі кезеңде өмір сүрген ғұндар ханы Мүде бабамыз өзіне көршілес ханның жер сұраған өтінішіне үзілді – кесілді қарсы шығып, туған жерге деген перзенттік сүйіспеншілігі кімді болса да ойландырмай қоймайды.
Ғасырлар шежіресінен сыр шерткен көне шаһар – Тараздың ескерткіштер қатары тағы бір тарихи орын – аспанасты музейімен толықпақ.
Жыл басында облыс әкімі К. Көкірекбаев еліміздің бірқатар тарихшылары мен археологтарының басын қосып, кеңес құрған еді. Онда осы орында, ондаған қат жер астында жатқан I-XIX ғасырлардағы ежелгі Тараз қалашығының қазба жұмыстарын қайткенде жүйелі жүргізу мәселесі қаралған болатын. Нәтижесінде, миллиондаған қаржы бөлініп, төрт мердігер компания қазба жұмыстарына кірісіп кетті.
Бүгінде біршама шаруа тиянақталып, аршылған жәдігерлер уақытша сақтауға алынған. Бұл жайында облыс әкімдігі мәдениет, мұрағаттар және құжаттама басқармасының басшысы Дүйсенәлі Бықыбаев бастаған бір топ археологтардың облыс журналистерімен өткізген ба өз мәслихатында айтылды.
– Қазба жұмыстары жүргізіле бастағаннан бері қала халқының аталған орынға ерекше қызығушылығын байқадым. Тұрғындардың туған жердің тарихына бей-жай қарамай, ерекше ілтипат танытуы мені таңқалдырды және қатты қуантты. Еліміздегі айтулы оқиға «ЭКСПО-2017» қарсаңында ежелгі қаламызда аспанасты музейі ашылып, мерейімізді бір асқақтатса деген ойымыз бар. Әзірге, қала халқы мен қонақтары бұл орыннан табылған 300-ге жуық жәдігерді облыстық тарихи-өлкетану музейінен тамашалай алады, – дейді мәслихатқа қатысқан «Археолог» халықаралық ғылыми-зерттеу орталығының директоры, тарих ғылымдарының докторы, профессор М. Елеуов.
Тараздың бойтұмарына айналған тарихи ескерткіштердің қатары шын мәнінде құнды, халық құрмет тұтатын орынмен толығып жатса ол біз үшін үлкен олжа.