қонақ үйдің сыртында, қасында екі- Түсіндірме сездік үш үлкен кісі бар, әкесі Құнанбай тұр екен. Ыңғайсыздықпен қысылып Үлкен үй - бір отбасын- қалған бала щешесінің сондайлық дағы адамдардың үлкен- салқын сабырының мәнін ұқты да, дері тұратын үй, қара ша- өкесіне қарай тез бұрылды. ңырақ. Құнанбай қысқа ғана амандық Соқталдай зор денелі, сұрап: үлкен, дəу. Балам, бойың өсіп, ержетіп Кешелі ой-өрісі кең, қалыпсың-ау! Молда болдың ба? Бо- жөн-жосықты білетін, Фатиха - мұнда: бата. йыңдай боп білімің де өсті ме? - деді. Бала ес білгеннен бері қарай әкесі- нің қабағын танып өскен. Ұялғанды, жауап айтпағанды кешірмейтін әке мінезі Абайға мәлім. Ол сабырлы, момын пішінмен: Шүкірлік, әке, деп біраз тұрды да, - ат барған соң, дәріс тамам болмаса да, хазіреттің рұқсатын, фатихасын алып қайттым, - деді. Тіпті ересек адамша сөйлеп қапты. Баланың бұл ерте өзiр- леген жауабы еді. Әкесінің қасында тұрған Майбасар Абайдың жауабын ұнатып тұрып: - Өзі тіпті көшелі кісі боп қапты! - дей беріп еді, Құнанбай оның сөзін аяқтатпастан Абайға: - Бар, ана шешелерің жаққа бар, амандас, балам! - деді. Абайдың күткені де сол еді. Бала енді асығып, өз шешесіне қарай жақындай беріп еді, Қалиқа деген бір жеңгесі: Телғара! Айналайын Телғара! Соқталдай азамат боп кетіпсің-ау! - деп, мойнынан құшақтай алып, бетінен сүйді. Абайдың өз шешесі Ұлжан мен екінші шешесі - сұлу жүзді Айғыз қатар тұр екен. Бала топтан шыға бергенде, Айғыз күліп: - Пай, ...баламыздың бетінен сүйер жер де қалдырмады-ау, - деп таңдана күлді де, Абайды көзінен сүйді. Кезек өз шешесіне келгенде, ол сүйген жоқ. Қатты бір қысып, бауырына басып тұрды да, маңдайынан иіскеді. Ана құшағы!.. Ұлжан көп ұстаған жоқ. - Әжеңе бар, әнеки! - деп, үлкен үйдің алдына қарай бұрып жіберді. Кері әжесі Зере бейбіше таяғына сүйеніп, ұрсып тұр екен.
АУЭ-ТАЯК Қатысқандардың саны: 2 10-12 человек дейін. Ойынның жері: үлкен алаңшық, аула, алаңқай. Жәрдемақы ойын үшін: екі тегіс асатаяқ более 80 см. ұзындық, 2-3 см. диаметрде. Ойынның сипаттамасының: ойынның қатысқандарлары теңға деген бөліседі. Бастық бірінші тең ойыншыны шақыртады және оларға асатаяқтарды тапсырады. Кейін бір бастықпен шақыртқан ойыншылардан, 3-4 м деген аулақтай., өзінің асатаяғын алға тастайды және вверх, ал іле соң онымен өзінің асатаяғын екі ойыншы - оған арада ауада летящую асатаяққа деген кездестіру тиіс тастайтын. Тағайындау болады және бросков сырттың тәртібінің - ша жеребеге. Қатысқандардың екі тобы ойнаса, сол жең- неғұрлым кездестір- сол саналатын. ҚАЗАН Қатысқандардың саны: 3-10 человек. Ойынның жері: спорт алаңшық немесе алаңқай, қысқы уақытта - мұзда. Жәрдемақы ойын үшін: асатаяқ(ша қатысқандардың санының) және ағаштың шарының, радиуспен 7-10 см.(болады -молотки крокеттен және ғой крокет шар).
Көкпар - ұлттық ат спорты ойындарының бірі. Ойынның атауы “көк бөрте” (лақ) сөзінен шыққан. Дәстүрлі қазақ қоғамында Көкпарға жасқа толған серкенің семізі таңдалған. Семіз серке терісі жыртылмайды. Орташа салмағы 70-80 келідей болады. Басқа малдың терісі жыртылғыш болғандықтан Көкпарға тартпайды. Көкпар – Орталық Азия халықтары арасында кең тараған ойын түрі. Ол қырғыз, өзбек тілінде «Улак тартыш», тәжік тілінде «бузкаши» деп аталады. Көкпар тарту сияқты ұлттық ат спорты ойындары басқа да Шығыс елдерінде де бар. Ауғанстанда кең тараған «бузавиш» ойыны Көкпарға өте ұқсас. Сондай-ақ, Аргентина халқының да Көкпарға ұқсас ат спорт ойыны болған. Көкпар жігіттердің күш-жігерін, төзімділігін, батылдығы мен ептілігін, ат үстінде мығым отыруын қалыптастырады. Сонымен қатар Көкпар – аттың қалай бапталып үйретілгенін, жүйріктігін де сынайтын спорт. Көкпар жаппай және дода тартыс болып екіге бөлінеді. Жаппай тартыста әркім Көкпарды өзі иелік етуге тырысады. Дода тартыста құрамы бірдей екі топ сынға түседі. Мұны кейде «марта тарту» деп те атайды. Қазақстанда 1949 жылы Көкпар жарысының ережесі бекітілді. Осыған сәйкес Көкпар жарысын арнаулы алаңда, командалық сипатта өткізу белгіленді. Ал 1958 жылдан Көкпар бәйге алаңдарда (ипподромдарда) өткізіліп келеді. Алаң көлемі қатысушылар санына байланысты. Егер әр команда 5 адамнан болса, ұзындығы 300 м, ені 100 м, 10 адам болса – 500х200 м, 15 адамнан болса – 700х300 м, 20 адамнан болса – 1000х500 м болады. Алаңның әр бұрышына қызыл жалаушалар ілініп, ал оның екі жағында диаметрі 10 м-лік шеңбер (“отау”) сызылады. Алаң ортасында диаметрі 6 метрлік шеңбердің дәл ортасына Көкпар қойылады. Жарыс басталар сәтте командалар орталық шеңбердің сыртында тұрады. Жарыс алаңындағы төрешінің хабары бойынша басталады. Көкпар тарту қатысушылардың санына байланысты 8-15 минут аралығында өтеді. Көкпаршылардың мақсаты – орталық шеңберде жатқан Көкпарды өз командасының “отауына” жеткізу. Көкпар “отауға” жеткізілгеннен кейін, ойын алаң ортасынан қайта басталады. Белгіленген уақыт ішінде қай команда Көкпарды өз “отауына” көп жеткізсе, сол жеңеді.
АУЭ-ТАЯК
Қатысқандардың саны: 2 10-12 человек дейін.
Ойынның жері: үлкен алаңшық, аула, алаңқай.
Жәрдемақы ойын үшін: екі тегіс асатаяқ более 80 см. ұзындық, 2-3 см. диаметрде.
Ойынның сипаттамасының: ойынның қатысқандарлары теңға деген бөліседі.
Бастық бірінші тең ойыншыны шақыртады және оларға асатаяқтарды тапсырады. Кейін бір бастықпен шақыртқан ойыншылардан, 3-4 м деген аулақтай., өзінің асатаяғын алға тастайды және вверх, ал іле соң онымен өзінің асатаяғын екі ойыншы - оған арада ауада летящую асатаяққа деген кездестіру тиіс тастайтын.
Тағайындау болады және бросков сырттың тәртібінің - ша жеребеге.
Қатысқандардың екі тобы ойнаса, сол жең- неғұрлым кездестір- сол саналатын.
ҚАЗАН
Қатысқандардың саны: 3-10 человек.
Ойынның жері: спорт алаңшық немесе алаңқай, қысқы уақытта - мұзда.
Жәрдемақы ойын үшін: асатаяқ(ша қатысқандардың санының) және ағаштың шарының, радиуспен 7-10 см.(болады -молотки крокеттен және ғой крокет шар).