Жайлау
Бір жылда төрт маусым болса, көшпенді қазақ халқы малдың қамын ойлап, осы төрт мезгілдің түрлі ауа райын ескере отырып, қоныстарын ауыстырып, оларды көктеу, жайлау, күзеу, қыстау деп атаған.
Әдетте жаз айларын (маусым, шілде тамыз) жайлауда өткізетін болған. Жайлау дегеніміз - жазғы қоныс. Көбінесе жайлау ретінде жайылымы жақсы, шөбі шүйгін, суы әрі мол, әрі тұнық, салқын ауалы жерлер таңдалған, ал олар тау баурайларында болған, сол себепті жазда тауға қарай қоныс аударатын болған.
Жайлауда тек жаз айларын өткізетіндіктен, ол жер басқа уақытта бос тұрады. Қыста қары қалың болып, ал көктем келісімен жердің беті кілемге ұқсап, құлпыра түседі. Шөбі де жақсы, қалың өседі. Суық қыстан шыққан мал жайлауда тойып секіреді, сонымен қатар адамдар біраз тынығып, демалады. Қысқа арнап сүт тағамдарын дайындайды. Қазақстанда қазірдің өзінде атақты жайлаулар бар: мысалы, Қарқара, Шалкөде, Сырт, ЦІүбартал, Асы т.б. Қарқара жайлауының үстімен бұрын "Ұлы жібек жолы" өткен. Осы жерде жыл сайын жәрмеңке өткізілген. Қазір Қарқарада малшылардың тойы өтеді. Ат шабысы, қыз қуу болады. Жайлауда балалар гүл тереді, көбелек қуады, суға шомылады. Бірақ бұл қызықты мезгіл де тез өте шығады. Жайлаудан кейін ел күзеуге кешіп қонады.
Объяснение:
қазақтың төрт түлік малдың ішіндегі қастерлеп, пір тұтатыны – жылқы. Жылқы көшіп-қонуға төзімді әрі ыңғайлы, қысы-жазы жем-шөп тілемей жайылады.Оның азығы (жемі, шөбі) өзге малдан әлдеқайда асыл.Сол себепті де оның еті де,сүті де денсаулыққа шипалы .
Есі кеткен ешкі жияр,
Ешкісімен есін жияр.
Нар жолында жүк қалмас.
Ат ерінді келер,
Ер мұрынды келер.
Айғырды неден салсаң,
Атты содан мінерсің.
Сиыр сипағанды білмейді,
Жаман сыйлағанды білмейді.
Ары тартсаң өгіз өледі,
Бері тартсаң арба сынады.
Соңғы түйенің жүгі ауыр.
Түйе ботасымен жарасты,
Тамақ батасымен жарасты.
Бағы тайған адамды,
Түйе үстінде ит қабар.
Ат жаманы таймен ойнар.
Ат тұяғын тай басар.
Есек семірсе, иесін тебер.
Ер тұрманы алтын болса да,
Есектің есек аты қалмас.
Есекті өсек десең,
Иесінің көңіліне келер.
Тегін келген аттың тісіне қарама.
Сыйыр сипағанды білмейді,
Жаман сыйлағанды білмейді.
Өгізге туған күн,
Бұзауға да туады.
Ешкі бастаған қой,
Егінге түседі.
Қойшы көп болса,
Қой арам өлер.
Екі қошқардың басы,
Бір қазанға сыймайды.
Қойдың қойдан несі артық,
Қол басындай еті артық.
Ерден ердің несі артық,
Ойлап айтқан сөзі артық.
Тоқал ешкі мүйіз сұраймын деп құлағынан айрылыпты.
Айдағаның бес ешкі,
Ысқырғаның жер жарады.
Объяснение: