3. Қазақстан биоалуантүрлілікті сақтау ассоциациясы (ҚБСА) Қазақстан құстар қорғау одағымен бірге 2017 жылдың құсын таңдады. Бұл – үкі. Үкіні сипаттаңыз. Таңдау себебін түсіндіріңіз. [10]
ответ:Алмат наурыз мерекесі құтты болсын.Сен аспазсың ғой,өзге ұлт өкілдері Наурызда қандай ас әзірлейді?
-Иа хабарым бар.Мысалы әзірбайжан елінде Наурыз мерекесіне арнап шекербура деген ас дайындалады.Қамыр мен қанттан дайындап, пішінін ай сияқты қылып пісірілетін ас.Дастарханға бидайды қуырып,боялған жұмыртқалар қойылады.
-Ал көрші өзбек елінде не дайындалады?
-Өзбек елінде Сумаляк-бидайдан жасалған тағам дайындалады.Самса,өзбек палауы,халим-бидай мен еттен жасалған тағам,нишалда-жасыл желек қосып дайындалған бәліш пісіріледі.
-Тәжікстанда ше?
-Тәжікістанда кәуәп және дәндерді қосып жасаған палау дайындалады.
-Ауғаныстанның наурыз мерекесіне дайындайтын асы туралы білесіңбе?
-Ауғаныстанда 7түрлі жемістен кампот әзірлейді.Дастарханға 5түрлі ас қояды.Жұмыртқаларды бояп қояды.
-Нұқ пайғамбарымыздың кемесі тоқтаған кезде,кемедегі қалған адамдар жерге түсіп, балшықты аршып,бұлақтың көзін ашқан.Кемеде қалған 7дәннен көже істеп,өмірдің бастауы,күн мен түннің теңескен күні-Ұлы істің ұлы күні,-деп құшақтасып көріскен.Бұл мереке христиандарда- Рождество,будда діндегілерде-Шаған,ал мұсылмандарда-Наурыз аталып кеткен.
-Ертеде ата-бабаларымыз Наурызды қалай атаған?
-Ата-бабаларымыз Наурызды-Уыз мереке деп атаған.
-Неліктен олай атаған?
-Наурызда мал төлдейді,адамның аузы аққа тиеді,малдың аузы көкке тиеді.
Уыз-сүт сұлтаны,ақ ұлтаны.Уызға жарымаған өмірі ештенеге жарымайды,-деген сөз содан қалған.
-Уыз туралы өлеңде бар еді кітабыңызда ұмытпасам!?
-Уыз айы туғанда,
Көкте ай толғанда,
Қозы-лақтар маңырап,
Қой мен қозы маңырап,
Рахаттанып қаласың,
Уызға қарның тойғанда,-деп жырлаған қазағым.
-Наурыз мерекесі ұлы той ғой,Наурыз мерекесі туралы не айтасыз?
-Наурыз мерекесі-ұлт пен ұлтты,ұлысты жақындататын-алтын арқау,күміс тұтқа.
Мерекелі ел-берекелі ел ,-деген берекелі мерекеміз көп болсын.
Алматының ресми тарихы 1854 жылдан басталады. Алматы өзенінің жағасында салынған бекініс көп ұзамай Верный деген атқа ие болған. Алайда ХVІ ғасырдың бірінші жартысында өмір сүрген мемлекет қайраткері, ақын Захириддин Мұхаммед Бабырдың шығармасында болашақ Алматының орнында Алмату атты ортағасырлық қала болғаны айтылады. «Үлкен Алматы» аймағын адамдар ерте кезден-ақ игерген. Х-ІХ ғасырларда мұнда отырықшы мекендер болған, олардың тұрғындары егіншілікпен, мал шаруашылығымен айналысқан. Қаланың сол жақ шетіндегі шағын мекенжайдан табылған қыш ыдыстардың Ферғанадан табылған ыдыстарға ұқсас болуы осы екі аймақ арасында қола дәуірінің өзінде мәдени байланыс болғанын дәлелдейді. Бұл байланыс кейініректе сақтар дәуірінде де жалғаса түсті. Ол кездерден «сақ патшалары» әулетінің аумақты оба-қорғандары бар. Қазіргі Алматының шығыс жағында үш қорғаннан тұратын бір топ ескерткіш сақталған. Есік қорғанынан табылған материалдар сақтартың белгілі адамдарын алтын киімдерімен, қару-жарақтарымен, асыл тастарымен қоса жерлегенін дәлелдейді. Ғұрыптық ескерткіштердің қатарына құрбандық сәкісі жатады. Соның ішінде Верный қаласының маңынан табылған, В.С.Стрельцов жариялаған «жетісулық алтарь» деп аталатын ескерткіш әйгілі болған. Ол – төрт сирақты аласа үстел. Үстелдің бет тақтайының ернеуіне қанатты барыстың 25 мүсіні салыныпты. Тағы да осындай құрбандық сәкісі Алматыда, ашылып қалған қорғаннан табылды. Ол төрт бұрышты, конус түріндегі тұғыры бар үстел. Төрт бұрышында қанатты барыс, табанының жиектеріне жеті жолбарыстың мүсіні салынған, ал ортасында екі түйенің бейнесі бар. Сақтардың өзгеше бір храмдары мен қасиетті орындарының бөлшектері, көпке белгілі «Қарғалы диадемасы» Алматы маңындағы көшпелілердің идеологиясы жөнінде білуге көп мүмкіндік туғызады. Алматы-І қаласының орны қаланың оңтүстігіндегі «Горный гигант» колхозының жерінде орналасқан. Қала екі қатпардан тұрады, терең орлардың ішіне салынған, бұл оның қорғаныс қабілетін арттыра түскен. Жалпы топографиялық белгілеріне қарағанда, оның ІХ-ХІІІ ғасырларға жататыны анықталған. Алматы-ІІ қаласының орны Кіші Алматы өзенінің бойында, қазіргі шекара училищесі тұрған жерде болатын. Құрылыс жұмыстары кезінде бұл арадан орта ғасырлық ұстахана, дайын бұйымдар, кетпен, соқаның тісі, темір қазанның бүйірі табылған. Осы жерден балқыған металл құятын шөміш пен су құятын екі құмыра да шықты. Есентай (Весновка) қаласы Алматыдағы Ботаника бағының шеңберінде, Ремизовка мекені Әл-Фараби көшесінің жоғары жағында, Тереңқора қаласының орны Алматының солтүстігіндегі «Заря Востока» поселкасының жерінде жатыр. Сонымен, археологиялық олжалар Алматының тарихын едәуір ұзартып, оны Шығыстың көне қалаларының қатарына қояды.
Мухтар Омарханович Ауэзов сентября 1897, Чингизская волость, Семейский уезд, Семипалатинская область, Российская империя — 27 июня 1961, Москва, РСФСР) — советский казахский писатель, драматург и учёный. Академик АН Казахской ССР (1946), председатель Союза писателей Казахстана. Его двухтомный роман «Путь Абая» вошёл в «Библиотеку всемирной литературы» .
Биография. Мухтар Ауэзов родился 28 сентября 1897 года в Чингизской волости Семейского уезда (ныне Семипалатинская область) . Семья Ауэзовых находилась в родстве с семьёй казахского поэта Абая Кунанбаева, дед Мухтара Ауэз был другом и почитателем творчества Абая. Отец Абая Кунанбай был зятем Ауэза, женившись на его сестре Нурганым. Абай приезжал к Ауэзу на празднества по поводу рождения его внука Мухтара.
ответ:Алмат наурыз мерекесі құтты болсын.Сен аспазсың ғой,өзге ұлт өкілдері Наурызда қандай ас әзірлейді?
-Иа хабарым бар.Мысалы әзірбайжан елінде Наурыз мерекесіне арнап шекербура деген ас дайындалады.Қамыр мен қанттан дайындап, пішінін ай сияқты қылып пісірілетін ас.Дастарханға бидайды қуырып,боялған жұмыртқалар қойылады.
-Ал көрші өзбек елінде не дайындалады?
-Өзбек елінде Сумаляк-бидайдан жасалған тағам дайындалады.Самса,өзбек палауы,халим-бидай мен еттен жасалған тағам,нишалда-жасыл желек қосып дайындалған бәліш пісіріледі.
-Тәжікстанда ше?
-Тәжікістанда кәуәп және дәндерді қосып жасаған палау дайындалады.
-Ауғаныстанның наурыз мерекесіне дайындайтын асы туралы білесіңбе?
-Ауғаныстанда 7түрлі жемістен кампот әзірлейді.Дастарханға 5түрлі ас қояды.Жұмыртқаларды бояп қояды.
-Көп біледі екенсің.Білімің тасысын,рахмет саған бауырым.
-Өзіңеде рахмет,сау бол.
2.Б.Ж.Бопайұлы."Қазақы наурызнама"
Б.Ж.Бопайұлы жазушы,этнограф.
-Аға,Наурыз мереке ретінде неден бастау алған?
-Нұқ пайғамбарымыздың кемесі тоқтаған кезде,кемедегі қалған адамдар жерге түсіп, балшықты аршып,бұлақтың көзін ашқан.Кемеде қалған 7дәннен көже істеп,өмірдің бастауы,күн мен түннің теңескен күні-Ұлы істің ұлы күні,-деп құшақтасып көріскен.Бұл мереке христиандарда- Рождество,будда діндегілерде-Шаған,ал мұсылмандарда-Наурыз аталып кеткен.
-Ертеде ата-бабаларымыз Наурызды қалай атаған?
-Ата-бабаларымыз Наурызды-Уыз мереке деп атаған.
-Неліктен олай атаған?
-Наурызда мал төлдейді,адамның аузы аққа тиеді,малдың аузы көкке тиеді.
Уыз-сүт сұлтаны,ақ ұлтаны.Уызға жарымаған өмірі ештенеге жарымайды,-деген сөз содан қалған.
-Уыз туралы өлеңде бар еді кітабыңызда ұмытпасам!?
-Уыз айы туғанда,
Көкте ай толғанда,
Қозы-лақтар маңырап,
Қой мен қозы маңырап,
Рахаттанып қаласың,
Уызға қарның тойғанда,-деп жырлаған қазағым.
-Наурыз мерекесі ұлы той ғой,Наурыз мерекесі туралы не айтасыз?
-Наурыз мерекесі-ұлт пен ұлтты,ұлысты жақындататын-алтын арқау,күміс тұтқа.
Мерекелі ел-берекелі ел ,-деген берекелі мерекеміз көп болсын.
-Ақ мол болсын.Ұлыстың ұлы күні құтты болсын.