Шоқан бастаған сыныптың өз бөлмелерінде дуылдасып, әңгімелесіп отырған. кенет тәлімгер офицер кіріп келді. бұл өзі бір мазасыз еді. тым-тырыс бола қалды. төсек-орын ұқыпты жинаулы, еденде сынық шөп жоқ, айнала мұнтаздай таза. офицер шоқан бастаған сынып жататын бөлмеден ешбір мін таба алмай, шығып кетті. кенет анатолий деген офицердің соңынан жүгіріп барып, жабулы тұрған есікті жұдырықпен қойып-қойып қалды. ол жүгіріп келіп орнына отыра бергенде, есік ашылып, офицер қайта кірді. – есікті ұрған кім? кәне, тез айтындар! тым-тырыс, тіс жарып еш нәрсе айтпайды. ешкім мойнына алмады. ашуға булығып, түтіккен офицер корпустың бастығына келіп рапорт жазып, шоқанның сыныбын жазалауын өтінді. келесі күн корпус бастығының өзі келіп, шоқаннан бастап бәрінен: – тәртіпсіздік еткен кім? – деп сұрады. бірақ ешкім ләм демеді. корпустың бастығы бұл сыныптың түгелдей жазалады. бірде бастық шоқанды шақыртып, әдепсіздік істеген айтып бер деп қайта сұрады. – мұны істеген мен емес. ал тентектікті кім істесе, сол өзі айтсын, – деді шоқан. – батылы барса, өзі айтсын, жолдастарын мына жазадан құтқарсын, біз қорқаққа куә бола алмаймыз! – деді. бөлмеге келген соң, шоқан бірге әлгі анатолийді ортаға алды. – «қорқарың бар, қораға кірме» деген біздің қазақта мақал бар, анатолий, сен жұдырығыңды офицердің сыртынан түйгенше, батыр болсаң, айтарыңды неге көзіне айтпадың? қорқақ! – деді. қысқы демалыс кезінде анатолийді ң ешқайсысы шығарып салмады. үйіне жалғыз кетті. сол бетімен ол корпусқа «қорқақ» деген атақтан да қорқып келмей қойды. 6. мәтінге сәйкес емес ақпарат a) корпустың бастығы бұл сыныптың түгелдей жазалады. b) ал қорқарың бар, қолыңа ие болуың керек еді. c) шоқанның сыныбын жазалауын өтінді. d) ол корпусқа «қорқақ» деген атақтан да қорқып келмей қойды. e) тәлімгер офицер шоқанға ұрысты. 7. «қорқарың бар, қораға кірме» деген мақалды кім айтты? a) тәлімгер офицер. b) шоқан. c) шоқанның жолдастары. d) анатолий. e) корпус бастығы. 8. анатолий қысқы демалыстан кейін неге корпусқа қайтып келмеді? a) корпус бастығынан қорықты. b) тәлімгер офицерден қорықты. c) шоқаннан қорықты. d) ол «қорқақ» деген атақтан қорықты. e) жолдастарынан қорқып келмей қойды. 9. мәтіннің идеясы неде? a) ал тентектікті кім істесе, сол өзі айтсын. b) батыр болсаң, айтарыңды көзіне айт. c) тәлімгер офицер мазасыз, жөн-жосықсыз ұрыса береді. d) ал қорқарың бар, қолыңа ие болуың керек еді. e) корпустың бастығы бұл сыныптың түгелдей жазалады. 10. мәтін жастарды неге баулиды? a) еңбекқорлыққа. b) іскерлікке. c) көңілділікке. d) батылдыққа. e) білімділікке.
Көгершін - бейбітшілік құсы.
«Ақ көгершін, көгершін,
Қолқанат құс сен едің,
Бар кезіп қайт ел үшін,
Кең дүниенің көлемің ...» деп Ахмет Жұбанов атамыздың өлеңінде айтылғандай, барлығымыз үшін көгершін құсы – бейбітшілік пен достықтың символы іспеттес болып кеткен. Сонымен қатар ертеде көгершіндер алыс елдерден хат тасушы ретінде арнайы жаттықтырылған.
Көгершін көп халықтарда бейбітшілік белгісі, ол жер бетіне тыныштық пен береке әкелетін құс деп саналады. Ал атамыз қазақ тек көгершінді ғана емес, сонымен қатар аққуды – махаббаттың, қарлығашты – мейірімнің, бүркітті – ержүректіктің нышаны ретінде қарап, тіршілік иелерінің бәрін құметтей білген.
Осынау кішкентай ғана тіршілік иесі қалай және неліктен «бейбітшілік белгісіне» айналды екен, соны айта кетейік.
Талайларды боздатып, қаншама адамның өмірін жалмап, тағдырын қан жылатқан Екінші дүниежүзілік соғыстың аяқталысымен АҚШ пен КСРО сынды әлемдегі екі алпауыт мемлекет атом бомбасын жасап, тіпті бірі Жапонияның екі қаласына тастап та үлгеріп еді. Осы әрекеттен кейін 1949 жылдың 20-25 сәуірі аралығында Париж және Прага қалаларында бір мезгілде бейбітшілік жақтаушыларының Бүкіләлемдік Конгрессі өтеді. Енді деректерге сүйенсек, бейбітшілік жақтаушылары аты төрткүл дүниеге әйгілі болған суретші Пабло Пикассодан өздеріне танымбелгі жасап беруін өтінген көрінеді. Міне, осылайша дүниеге кішігірім және көзге бірден түсетін тұмсығымен зәйтүн бұтағын алып бара жатқан ақ көгершіннің сұлбасы келген екен.