Қозы көрпеш - Баян сұлу кесенесі.
Қозы көрпеш – Баян сұлу мазары – 10 – 11 ғасырларда тұрғызылған сәулет өнері ескерткіші.
Шығыс Қазақстан облысы Аягөз ауданы Таңсық ауылына таяу, Аягөз өзенінің оң жағалауында орналасқан.
Мазар туралы алғаш жазған академик И.П. Фальк (1771). 19 ғасырдың 30-жылдары В.Федоров, 40-жылдары А.И. Шренк, Ш.Уәлиханов (1856), Н.А. Абрамов (1858), М.Путинцев (1863), Орталық Қазақстан археологиялық экспедициясы (жетек. Ә.Марғұлан) зерттеген (1952).
Мазар табаны төрт бұрышты таған түрінде (сырт жағынан аудаы 7,107,10 метр, ішкі жағынан 3,383,38 метр), жоғары қарай сүйірленіп, күмбезделіп өрілген, биіктігі 11,65 метр Еденінен күмбезіне дейінгі биіктігі 4,35 метр Қабырғасы гранит қалақ тастан сабан аралас балшықпен қаланған, қалыңдығы 1,86 метр Кірер есігі шығысқа қаратылған. Қозы көрпеш – Баян сұлу мазарының жанында төрт тас мүсін болған. Олардың нобайын 1771 жылы Г.Волошин, 1856 жылы Ш.Уәлиханов қағаз бетіне түсірген. Тас мүсіндерде үш әйел мен бір ер адам бейнеленген. Халық арасындағы аңыз бойынша, үш әйелдің бірі – Баян сұлу, екіншісі – сіңлісі Айғыз, үшіншісі – апасы Айтаңсық; ер адам – Қозы болса керек.
Қазір бұл тас мүсіндер жоғалып кеткен. А.Н. Белослюдовтың мәліметіне қарағанда, екі тас мүсін Германияға әкетілген. Ел ішіндегі аңыз-әңгімеде Қозы көрпеш – Баян сұлу мазарын және оның жанындағы тас мүсіндерді Сарыбайдың інісі Тайлақ би жасатқан деп айтылады.
с-қатаң дауыссыз;
а-жуан, ашық, езулік дауысты;
т-қатаң дауыссыз;
у-жуан, қысаң, еріндік дауысты;
ш-қатаң дауыссыз;
ы-жуан, қысаң, езулік дауысты;
л-үнді дауыссыз;
а-жуан, ашық, езулік дауысты;
р-үнді дауыссыз;
д-ұяң дауыссыз;
ы-жуан, қысаң, езулік дауысты;
ң-үнді дауыссыз;
12 әріп, 12 дыбыс
м-үнді дауыссыз;
е-жіңішке, ашық, езулік дауысты;
н-үнді дауыссыз;
е-жіңішке, ашық, езулік дауысты;
д-ұяң дауыссыз;
ж-ұяң дауыссыз;
е-жіңішке, ашық, езулік дауысты;
р-үнді дауыссыз;
л-үнді дауыссыз;
е-жіңішке, ашық, езулік дауысты;
р-үнді дауыссыз;
г-ұяң дауыссыз;
е-жіңішке, ашық, езулік дауысты;
13 әріп, 13 дыбыс
Объяснение:
