Қыз ұзату - ертеден келе жатқан екі елдің арасындағы байланыс болар 2 жастың немесе ер адам мен әйел адамның ағайын мен халықтың алдында бата алып, отау құруға бастау болар салт- дәстүр. Қыз ұзату дәстүрі осы сөйлеммен шектелмейді. Қыз баланы болашақ жарына аттандыру үшін, бірнеше міндеттелген делік ұғымдар мен сатыдан тұрады. Атап өтсек: Қалың мал – қыз баланы «сату» құны; Қыз танысу: қыз баланың туыстарынан, әдетте жеңгесі немесе жақын туысы, қыз аттанып отырғалы елдің жағдайы мен тұрмыс-тіршілігін көріп, таныс болды. Бұл –құзды ұзатар алдында болады. Той малы – күйеу жақтан келгендер алып келетін, келешек отау тігу тойында сойылатын мал.Оған қоса бағалы мата секілді қосымша сыйлықтар беріленеді. Сүт ақы- қызбаланың анасынан арналып берілетін ерекше сый-тарту. Мұсылман қауымына ер мен әйелдің жақындасу шегі некемен басталады деп есептеледі. Қыз баланы аттындыра отырып, қыз елінде молда екі жастың некесін қияды. Құрсағында болғанда асыға күтіп, дүниеге келгелі көзінің қарашығында қорғаған әр анаға қай баласын болмасын жат елге, жат жерге жібері бауыр етін қажамай қоймас. Сәукеле таққан, қияр-қимас қарасымен алаңдап тұрған, жүрегінде жас сәби қыз баланы анасы қоштасу әнімен- сынсумен- шығарып салады. Ұзатылған қыз баланың тұрмыс-тіршілігіне керекті көрпе-төсек пен киім-кешектерін, кілем және әшекей бұйымдарын, т.б. жасап, өзімен бірге аттандырып жіберу қыздың ата-анасының міндет делік ісі болатын, бұны жасау деп атайды. Қазақтың салты мен дәстүрі мұсылмандық пен өмір әдемілігін сипаттайды. Соған орай әрзаттың өз орнымен болғаны қазақтың мықтылығы мен үлгілі өткені жарқын болшақты қамтамасыз ететіндей.
Ұялы телефон оқушыларға қажет. Егер боранды күні жолға шығып, далада машинаң жүре алмай қалса, соткамен хабар бересің де, құтқарушы келеді. Ата – анамыз жұмыста болғанда, біз сабаққа кетеміз. Олар бізді ойлайды. Сол кезде ұялы телефонмен жағдайымызды біліп отырады. Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев халқымызға арнаған жолдауында « Қазақстан болашақта бәсекеге қабілетті, дамыған елу елдің қатарынан табылатын болады » деп алдымызға үлкен міндет қойған. Дамыған елу елге теңесу үшін әрбір оқушы телефонды да, компютерді де меңгеру керек.
Мас досың сұраса, Қимасыңды бересің.Для друга сердечного от сердца отрывают.Сыйласу екі кісіге бірдей.Дружба крепка взаимностью.Татулық — табылмас бақыт.Дружба — богатство бесценное.Достық жоқ жерде табыс жоқ.Где нет дружбы, там нет успеха.Туысы жақын жақын емес, Қонысы жақын жақын.Доброе соседство прочнее родственных уз.Дұшпаныңнан бір сақтан, Жаман достан мың сақтан.Врага остерегайся один раз, плохого друга тысячу раз.Ерегескен ел болмайды, Есептескен дос болмайды.Где нет взаимности, там единства нет где корысть, там дружбы нетДосың дос болғанға шаттан, Дұшпанмен дос болудан сақтан.Гордись настоящим другом, остерегайся стать другом врага.Көршің қолайлы болса, қораң кең.Когда сосед по душе, в тесном дворе просторно.Досы жоқ адам – Тұзы жоқ тағам.Жить без друзей, что есть пищу без соли.
