Өнер — көркем образдар жүйесі арқылы адамның дүниетанымын, ішкі сезімін, жандүниесіндегі құбылыстарды бейнелейтін қоғамдық сана мен адам танымының формасы. Өнер өмірде болған оқиғалардықаз-қалпында алмай, өзгертіп, түрлендіріп, көркем образдарды типтендіру арқылы сомдайтын эстетикалық құбылыс. Оны қоғамдық сананың өзге формаларынан даралайтын белгісі де адамның шындыққа деген эстетикалық қатынасы болып табылады. Өнердің мақсаты – дүниені, адам өмірін, қоршаған ортаны көркемдік-эстетикалық тұрғыдан игеру.
Осыған сай өнердің:
*. көркем әдебиет ,
*. музыка ,
*. мүсін ,
*. кескіндеме ,
*. театр ,
*. кино ,
*. би ,
*. сәулет өнері , т.б. түрлері бар.
Зат есімнің түрленуі
Зат есім – заттың, ұғымның, құбылыстың атын білдіретін сөз табы. Зат есімдер мағынасына қарай екіге бөлінеді: жалпы есімдер және жалқы есімдер.
Біркелкі заттар мен құбылыстардың атауын білдіретін сөздер жалпы есімдер деп аталады. Мысалы, тау, құс, адам, өсімдік т.б. Жалпы есімдер кіші әріппен беріледі. Біркелкі заттарды, құбылыстарды жекелей атайтын, арнайы берілген есімдер мен атаулар жалқы есімдер деп аталады. Мысалы, Алатау, Ақерке, Жетісу, «Бала би» т.б.
Жалқы есімдер: кісі аттары (Асқар, Ағыбай); үй хайуандары аттары (Тайбурыл, Таймас); өндіріс, мекеме, ұйым аттары («Жас ұлан», «Қайрат»); газет, журнал, фильм, кітап, шығармалардың аттары («Өркен», «Менің атым Қожа»); географиялық атаулар (Алатау, Іле, Ертіс); қала, көше, алаң аттары (Теміртау, Абай даңғылы).
Зат есімді түрлендіретін тұлғалар оның жалғаулары болып табылады. Жалғаулар, бір жағынан, өзі жалғанған сөзге белгілі бір грамматикалық мағына үстесе, сөйтіп, зат есімнің сөз түрлендіру жүйесінің бір көрінісі болып табылса, екінші жағынан, өзі жалғанған сөзді екінші бір сөзбен байланыстырады. Қазақ тілінде жалғау төрт түрлі: көптік жалғау, тәуелдік жалғау, септік жалғау және жіктік жалғау.Зат есім көптеледі, тәуелденеді және септеледі, ал тек адамға қатысты зат есімдер ғана жіктеледі.
Зат есімді түрлендіретін тұлғалар оның жалғаулары болып табылады.
Көптік жалғау
Көптік жалғау алты түрлі: - лар, - лер, - дар, - дер, - тар, - тер. Зат есімге жалғанып, заттың көптігін білдіреді. Мысалы: оқушы - лар, үй - лер, қыз - дар, мектеп – тер.
Тәуелдік жалғау
Тәуелдік жалғау, әдетте, бір заттың басқа бір затқа тәуелді екенін білдіретін қосымша. Мысалы: менің қиялым, сенің арманың, оның суреті.
Септік жалғау
Сөйлемдегі сөздерді бірі-бірімен жалғастырып, септестіріп тұрған қосымшаларды септік жалғаулары дейміз. Төстік Көлтауысарға Саққұлақтың айтқанын жеткізді.
Жіктік жалғауы
Тек адамға қатысты зат есімдер ғана жіктеледі. Мысалы: Мен оқушы - мын. Сіз оқушы - сыз. Сен бала – сың. Ол бала.
Объяснение:
Тілімнен сүріндірме.
Тіл - буынсыз, ой түпсіз.
Тіл жүйрік емес, ой жүйрік.
Тіл қаруы - сөз,
Сөз қаруы - ой.
Тіл – шекер,
Бала – кетер,
Байлық – бекер.
Анам берген туған тілім,
Атам берген құрал тілім.
Ат жүйрігі асқа,
Тіл жүйрігі басқа.
Туған ел - түғырың,
Туған тіл – қыдырың.
Бас кеспек болса да, тіл кеспек жоқ.
Бас кеспек болса да,
Тіл кеспек жоқ.
Ең тәтті де - тіл,
Ең ашты да - тіл,
Ең жұмсақ та - тіл,
Ең қатты да - тіл.