Қазақ батырлары.
Абылай хан тұсындағы батыр, атақты қолбасшы. Қазақ жауынгерлері арасында зор беделге ие болған, сондықтан оны халық Қанжығалы Бөгенбай деп атап кеткен. Сырдария өзенінің жағасында дүниеге келіпті Оның атасы — Әлдекүн, әкесі Ақша қанжығалы руы ішінде белгілі адамдар болған. Әз Тәуке хан оның әкесіне 80 мың сарбаздан тұратын әскерге қолбасшы болуды сеніп тапсырған. Ол сонымен қатар өнерлі адам болған. Ұсталық өнермен айналысып, соғыс қару-жарақтарын жасаған. Бойында ақындық, айтыскерлік өнері де болған. Әкесінің өнері баласына дарыған. Бала кезінен қазақ даласының шешендік өнерін бойына сіңіріп өскен ол жігіт шағында ауылдарға барып, ру арасындағы дауларды шешіп, билердің құрылтайларына қатысқан. Өзіне жақын адамдардан топ құрып, кейін елде "Қанжығалының қырық батыры" деп аталып кеткен. Батырлығы мен қолбасшылық дарыны арқасында Бөгенбай үлкен құрметке бөленіп, ерлігі ел аузында аңызға айналып кетті. Бөгенбайдың қалмақтармен және қытай өскерлерімен болған қиян-кескі шайқастарда көрсеткен қайраты сол кездегі жорық жырауларының толғауларында мәңгі өшпес өлең тілімен өрнектеліп қалды.
Өмірден көргені көп, қазақтың жүздері мен батырларын таныған, заңды жөне қазақ-жоңғарлар арасындағы қиын жағдайды ғана емес жоңғарларға қарсы әскери өрекеттердің тарихын да жақсы білетін Тәуке хан елді билеп тұрған кезде 1710 жылы Қарақұмда қазақ жүздерінің Төле, Қазыбек және Әйтеке билер қатысқан жиыны өтіп, билермен бірге халық жасағы өкілі ретінде Бөгенбай батыр да сайланған. Бөгенбай батырға мұндай сенімділік танытуға оның бүкіл қазақ даласына тараған әскери қолбасшылық өнері мен 1710 жылғы Сары-Кеңгір өзені жағасында болған жоңғар ноянымен болған шайқастағы ерлігі себеп болды.
Қабанбай Қожағұлұлы, Қаракерей Қабанбай, Дарабоз — батыр, талантты қолбасшы. Азан шақырып қойылған есімі — Ерасыл. Ол 1692 ж. қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Үржар ауданындағы Барлық тауында өмірге келіп, 1770 ж. сонда дүние салған. Қабанбай Найман ішіндегі Қаракерей руының Байжігіт тармағынан. Жастайынан жаугершілік пен шапқыншылықтың зардабын көріп өскен Ерасыл бүкіл еліне, жұртына төнген зұлматтың қандай екенін, бойына сіңіріп, сезініп өскен қазақ ұлдарының бірі. Кейбір мәліметтерде Арқада туып, Арқадағы Есіл мен Нұра ортасындағы Қабанбайдың Үшбұлағы аталатын жерде дүниеден өткен деседі. Ал сүйегі Үшбұлақтан 3 шақырым жерде «Найман қорым» аталатын қырдың үстінде. Батырдың өмірбаянына қатысты тарихи деректерді Амангелді Төлемісов жинақтап, өз баяндамасында қалың қауымға ұсынды. «Ту көтеріп, ел қорғаған сүйікті батырына халық Ерасыл, Нарбала, Ізбасар, Қабанбай, Хан батыр, Дарабоз, Көкірек әулие деген ат-есімдер берген», – дейді тарихшы.
Баяндамашының деректері бойынша, Қабанбай батыр Қытай жазбаларына 1757-1758 жылдардан бастап «қазақтың туму батұлы – яғни бас батыры» ретінде хатқа түскен.
Жеті жасында әкесі Қожақұл, он алты жасында ағасы Есенбай жоңғарлар қолынан қаза табады. Он алты жасар бала жау арасына жасырын барып, ағасын өлтірген жоңғар батырын өлтіріп, кек алған. Осыдан кейін Зайсандағы Керей ішіне кетіп, жездесі Бердәулеттің қолында болды. Осында жүріп жылқыға шапқан жабайы қабандарды жайратып, “Қабан батыр” атанды.
Аты аңызға айналған ержүрек батырларымыздың бірі, XVIII ғасырдағы Қазақ елінің жоңғарларға қарсы ұлт-азаттық соғысындағы көрнекті қаһарман — Шапырашты Наурызбай Құттымбетұлы.
Құттымбетұлы Наурызбай 1706 жылы Жетісу жерінде, Алатаудың баурайында дүниеге келген. Бұл кезде Ӏле, Талас, Алатау мен Қаратау аралығындағы қазақ пен қырғыз жоңғарларға тәуелді еді. Батырдың көзін ашқаннан естігені батырлар тұралы жырлар, аңыз әңгімелер болып, теңдессіз бай рухани ортада өсті. Екінші жағынан елге үстемдігін жүргізген басқыншы жаудың зорлығы мен зомбылығын да көрді. Мұның өзі жүрегінде оты бар жасты туған елін, атамекенін жаудан азат ету тұралы арманға жетеледі, батыр болуға құлшындырды. Наурызбай батырдың өмірі тұралы бүгінгі күнгі деректерде Шапырашты Наурызбай, Қаракерей Қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай бабаларымыз Абылай хан айналасындағы бас батырлар қатарында бағаланады. Бұқар жырау осы үш тұлғаның жанындағы мынадай ірі батырларды атайды: Шақшақұлы Жәнібек, Сіргелі Қара Тілеуке, Қарақалпақ Қылышбек, Текеден шыққан Сатай мен Бөлек, Қаумен, Дәулет, Жәпек, Сеңкібай, Шойбек, Таңсыққожа, Мәмбет, Молдабай, Есенқұл және басқалар. Әдеби-тарихи деректер мен ел есінде сақталған аңыз-әңгімелер Наурызбай батырдың бүкіл халықтың ықыласына бөленіп, мақтанышқа айналуы 1727-1731 жылдардың шамасы екендігіне мензейді. Қазақ халқының жоңғар басқыншыларына қатарынан бірнеше рет қатты соққы беріп, ақыры үлкен жеңіске жетуі осы уақытқа сәйкес келеді. Алатау етегінде жоңғарлардың Шамалған, Қаскелең, Боралдай секілді атышулы батырлары өлім табатын сұрапыл шайқастарда Наурызбай бабамыз ересен ерлік көрсетеді. Қозыбасыда қалың қол бастап, бас батыр атағына ие болады.
АСТАНА. КАЗИНФОРМ - Предложение Главы государства об изменении названия нашего государства на «Казак елі» вызвало оживленную дискуссию среди общественности. Этот во обсуждается и в социальных сетях, и жителями аулов. И не обсуждается - высказываются самые разные мнения, вносятся предложения. И все же, значительная часть населения разделяет мнение Президента, пишет журналист Канат Токабаев.«В названии нашей страны есть окончание «стан», как и у других государств Центральной Азии. В то же время иностранцы проявляют интерес к Монголии, население которой составляет всего два миллиона человек, при этом в ее названии отсутствует окончание «стан». Возможно, надо рассмотреть со временем во перехода на название нашей страны «Казак елі», но, прежде, следует обязательно обсудить это с народом», - сказал Президент Нурсултан Назарбаев во время встречи с общественностью в Атырау. Следует отметить, что в сентябре года в школах страны был введен новый предмет - «Қазақ елі». Сам Президент провел первый урок по этому предмету, на тему «Новый казахстанский патриотизм», в одной из столичных школ. Тогда многие СМИ писали, что это - начало избавления от окончания «стан». А предложение, высказанное в Атырау, стало первым шагом к дальнейшему развитию «Нового казахстанского патриотизма». И все же, вернемся к во Что нам даст переименование страны?». Вообще, в современном мире перемена названия государства - рас явление. Например, в 20-м веке Персия стала называться Ираном, Сиам - Таиландом, Абиссиния - Эфиопией, Цейлон - Шри-Ланкой, Бирма - Мьянмой. А румыны, по причине того, что их постоянно путают то с цыганами, то с римлянами, хотят назвать свою страну Дакией. Чехи, мотивируя тем, что им надоело доказывать свою непричастность к чеченцам, хотят вернуть своей родине древнее название - Богемия. Республика Венгрия в 2012 году стала Венгрией. Соединенные Штаты Мексики их Президент предлагает назвать Мексикой. В мире не только возвращаются к старым названиям государств, есть также практика отказа от указания, в официальном названии государства, на форму государственного устройства. С этой точки зрения, «Қазақ Елі» - это историческое название нашей страны. Земля, на которой обитали казахи, их Родина, всегда называлась «Страной казахов». Мы знаем также, что ставшее сегодня привычным название «Казахстан» появилось в трагические сталинские годы. Иначе говоря, окончание «стан» во времена Сталина было навязано нашей стране против воли. Поэтому, резонно будет от этого «стана» избавиться. Кроме того, есть мнение, что отказ от «стана избавиться от стереотипов, напоминающих о советском периоде. То есть, от переименования нашей страны в «Қазақ Елі» будет и имиджевый выигрыш. Об этом тоже много говорится. Более того, ряд экспертов считает, что изменение названия повысит глобальный интерес к нашей стране. Возможно, что в страну с новым названием увеличится приток туристов. Это особенно важно в контексте планов по проведению международной специализированной выставки ЭКСПО-2017 в Астане. Итак, вместе со «станом» можно будет избавиться сразу от всех негативных моментов.
Все права защищены. Используйте активную ссылку на inform.kz https://www.inform.kz/ru/strana-kazahov-vechnaya-strana_a2632657
Даяна: Сәлем! Айжан!
Айжан: Сен бүгін теледидардан жаңа әншілердің концетін көрдің бе?
Даяна: Қойш оны тек әжелер көреді ғой оның несі қызығы бар?
Айжан: Сен оны көрмедің де, неге осылай айтасың?
Даяна: Хмм маған бүгін бұл әндер туралы тіпті басқа достарым айтқан мен оларды тыңдағым да келмеді
Айжан: Аа солай ма? Онда мені тыңдап көрші бұл әндерді естігеннен кейін сен өзгересің
Даяна: Жарайды