1. Сөздің атауыш (номинатив) немесе тура мағынасы – затты, құбылысты білдіреді.
2. Сөздің шығу тегіне байланысты туған мағынасы:
а) түпкі мағынадағы түбір сөз.
б) омонимі бар сөз: көз – адамның дене мүшесі (Сенің көзің әдемі), көз – бір нәрсенің бастауы (Бұлақтың көзін аш),көз – қарайлап жүру (Кішкентайларға бас көз боп жүр).
в) синонимі бар сөз : көз – жанар – шырақ.
3. Сөздердің тіркесу сипатына байланысты туған мағыналары:
б)фразеологиялық байлауы бар: көз байлау,көз болу,көз жазып қалу,көз қиығын салу т.б.
4. Сөздің стилистикалық қызметіне байланысты туған лексикалық мағыналары:
б) бейтарап мағыналы.
5. Сөздердің қолданылу сипатына байланысты түрлері:
Арыстан асқынса, айға шабар, ақымақ асқынса, анасын сабар.возгордится лев — на луну кидается, возгордится дурень — на мать свою задирается.ерке екі жылар.дважды плачет ребенок . — жанның гүлі, көздің нұры.дети — цветы души и глаз лучи.ата ға сыншы.детям судья отец.ата-анаңды сыйласаң, көп жасарсың, сыйламасан жан қинарсың.долго будешь жить, если родителей уважаешь, если не уважаешь, то сам страдаешь.үйің үй-ақ екен, ішінде ойнайтын болса.дом хорошим бывает, когда в нем дети играют.есер екі ұлдан есті қыз артық.дочь одна, если умна, всегда ценней двух глупых сыновей.есер ерке жаман. ребенок хуже дурака.қойшы көп болса, қой арам өледі.когда много пастухов бывает овцы дохнуть начинают.әкенің қадірін — әке болғанда біперсің.когда отцом станеш, каково быть отцом узнаешь.алты ұл туған ананы — ханым десе болады, кезек сыйласқан ағайынды — жаным десе болады.мать, родившую шестерых сыновей, называй царицей; хорошую родню называй души частицей.ағайын көп, ана біреу-ақ.многочисленна родня, а мать всегда одна.жақсы әке жаман ға қырық жылдық ризық.отца доброе имя служит сорок лет непутевому сыну.
Міне, қабағын түйіп жаңбырлы күз келді. Күз – молшылықтың, байлықтың, берекенің айы. Қырман басы тазаланып, бау – бақша жиналып, құс базары тарқайтын кез. Інім екеуміз терезе алдында отырмыз. Сыртқа шыға алмаймыз. Апам рұқсат етпеген. Кешеден бері аспанды суық бұлт торлап алды. Түс мезгілі болса да, қала...
Ось дощовий осінній мороз. Осінь - це місяць процвітання, багатства та процвітання. Поточна голова очищається, сад, зібрана в будь-якому ринкової птиці tarqaytın. Мій брат і я в вікні. Ми не можемо вийти на вулицю. Вона не дозволила їй. З тих пір небо було розбито холодним хмаром. Незважаючи на те, що це барвисте, місто ...
"Көз" сөзіне лексикалық талдау.
1. Сөздің атауыш (номинатив) немесе тура мағынасы – затты, құбылысты білдіреді.
2. Сөздің шығу тегіне байланысты туған мағынасы:
а) түпкі мағынадағы түбір сөз.
б) омонимі бар сөз: көз – адамның дене мүшесі (Сенің көзің әдемі), көз – бір нәрсенің бастауы (Бұлақтың көзін аш),көз – қарайлап жүру (Кішкентайларға бас көз боп жүр).
в) синонимі бар сөз : көз – жанар – шырақ.
3. Сөздердің тіркесу сипатына байланысты туған мағыналары:
б)фразеологиялық байлауы бар: көз байлау,көз болу,көз жазып қалу,көз қиығын салу т.б.
4. Сөздің стилистикалық қызметіне байланысты туған лексикалық мағыналары:
б) бейтарап мағыналы.
5. Сөздердің қолданылу сипатына байланысты түрлері:
а) жалпылама лексикаға тән.