Тұсаукесер[1] – сәби қаз тұрғаннан кейін тез жүріп кетсін деген тілекпен жасалатын ғұрып, ырым. Ол үшін арнайы ала жіп дайындалады. Бұл ала жіп аттамасын деген ұғымнан шыққан. Сол жіппен баланың аяғын тұсап, оны жүріс-тұрысы ширақ әйелге қидырады. Сүріншек, жайбасар а ң тұсауын кестірмейді. Тұсауы кесілген баланы қолынан ұстап жүгіртеді, шашу шашылады. Баланың ата-анасы тұсау кесушіге кәдесін береді. Тұсау кесу тойының негізгі жабдықтары 1,5 м ала жіп, өткір қайшы немесе пышақ. Тұсаукесердің жібін дайындаудың бірнеше түрлері, жолдары, сенімдері де бар. Көбейіп, көгере берсін деп көк шөптен есіп жасайды. Бай болсын деп малдың тоқ ішегінен де өреді. Адал болсын деп ала жіптен де жасайды. Тұсау кесу тойына ауылдың қыз-келіншектері, әжелер шақырылады. Ет асылып, шай қайнатылады. Тойға келгендер шашуға құрт, май, тәтті тағамдар, балаға ойыншық, асық, сылдырмақ, т.б. әкеледі. Бұдан кейін 2 – 3 жасар балаларды жарыстырып, күрестіріп, озғандарына бәйге береді. Балаларға өлең, жыр, тақпақ, жаңылтпаш айтқызады. Той тарқарда әжелер тойдан немерелеріне сарқыт деп қалталарына тәтті, бауырсақ, құрт-ірімшік салып алады. Тұсау кескен әйелге көйлек немесе аяқ киім сыйлайды.
Анда-санда біз ойланбаймыз, қорғау как ғой табиғат? Қарамастан және көрінген фантиқтарды тастаймыз, қағаздар ии көшесінде түптерге, тым қатар бос урна болады. "Тарзанку" тал-шыбықтарда және бұл ретте жаса- тіпті ойланбайтын адамдар болады, не ағашқа больно, ал олар үлкен ләззатты осы деген алады. Табиғаттың ығының тәуелді бол- ғана өздерімнің бізден. Біз табиғат қорғау болмасақ, сол не ғой онымен кетеді? Қармақбаулар бітеді, өзендер суалады, әлқисса табиғат болма-. Ал адам - этоведь да табиғаттың бөлігінің. Табиғатпен адам болма-, ал адаммен табиғат болма-. Тогда қорыу давайте табиғат!
