Бата сөз -ата-баба сөзі, мирас, мұра болып, ұрпақтан – ұрпаққа жалғасады Бата – біреуге жақсы тілек білдіру үшін айтылатын сөз.Батаны жасы үлкен адамдар береді. Бата жастарды әдепті , сабырлы , білімді, адал, дәулетті , бақытты, кешірімді болуға, жерін, елін, қорғауға шақырады. Бата отбасының бірлігін, адамгершілігін сақтауда ерекше қызмет атқарады. Бата тұрмыстағы әртүрлі оқиғаларға байланысты айтылады: сәбиді бесікке салғанда, жүре бастағанда, атқа алғаш мінгенде, сапарға шығар алдында, үйленгенде ,т.б. Сондай-ақ әртүрлі мерекелерде, дастарқан басында тамақ ішкенде , т.б. жағдайларда бата береді. Бата отбасының бақытты болуына ықпал етеді деп есептеледі.Сондықтан бата алу үшін адамдар отбасында әдепті, қонақжай болуға тырысады.Бата үйдегі адамдарды сыйластыққа тәрбиелейді.: мысалы
Иә, Құдайым! Дәулетті бас берсін, Бақытты ас берсін.
Үндестік заңы - закон сингармонизма.В казахском языке различают два вида сингармонизма.а) дауысты дыбыстар үндестігі (гармония гласных звуков);б) дауыссыз дыбыстар үндестігі (гармония согласных звуков).Буын үндестігіСуть закона сингармонизма в следующем: в зависимости от слогообразующего гласного в корне слово может принять только твердые или только мягкие аффиксы әже-лер, бала-лық, оқу-шы-лар-ға.Если последний слог слова твердый, то к нему присоединяется твердый аффикс. Если последний слог слова мягкий, то к нему присоединяется мягкий аффикс.Дыбыс үндестігіПрогрессивная и регрессивная ассимиляцияГармония согласных бывает двух видов: прогрессивная и регрессивная ассимиляция. По прогрессивной ассимиляции: Последний звук основы влияет на первый звук окончание. Если последний звук глухой или звонкий б, в, г, д, то начальный звук аффикса глухой.Например: кітап тар. Иванов тар.Если последний звук основы звонкий, сонорный или гласный, то начальный согласный звук аффикса звонкий или сонорный.Например: ақын дар, үй-дің, қыз-ға.Кейінді ықпалРегрессивная ассимиляцияЕсли к корням или основам с конечными глухими согласными қ, к, п прибавляются окончания с начальным гласным ы или і, то конечные глухие қ, к, п озванчиваются в звуки ғ, г, б.Например: қасық+ы = қасығы, доп+ ым = добым.Образование притяжательной формы от существительных тап (класс), аяқ (нога), жүрек (сердце) такое: жұмысшы табы (рабочий класс), столдың аяғы (ножка стола), жұмыстың аяғы (конец работы), адамның жүрегі (сердце человека) и др.
