Қазақ халқының дүниетанымы өзі өскен ортаға байланысты.Ол өз ортасын:аспанды,табиғатты,жан-жауарларды зерттеп білу арқылы тұжырымды ой түйген.Өзі өмір сурген ортаны,табиғатты өзгертуге тырыспаған,оларға бейімделіп гармониялық байланыс орнатқан.Өзгерістерді бақылай отырып,соған қарай қимылдаған.Жоғарыдағы үзіндідеде атқа мінгенде шап айылын тартып мін,түскенде босатып отыр-деп,бір жағынан баланың аттан құламауын ескертті.Екінші жағынан аттыңда қамын жеді.Түнде жол көрсетер ақ мая мен темірқазықты айтып, ұзақ жолда адаспауын ескертті.Ұзақ сапарда ат күтімі және адамның ат үстінде қажымауы,жол бағдарын жұлдызға қарап анықтауы-қазағымның өз өміренен тәжірибесі арқылы жинаған дүниетанымы және жоғары тәрбиелік мәні.Қазіргі заманда саяхатқа шыққан адам көлікпен,компоспен,байланыс құралдарымен,сол ауданның картасымен шығады.Темірқазыққа қарап жол бағдарын болжайтындар аз болар.Сондада болса ауа-райын болжауда,малды өрістетуде ежелгі қазақ дүниетанымына,тәрбиесіне сүйенетінде кездер болады.Қазақтың дүниетанымындағы ерекшелік-еркіндік пен бостандық сүйгіштігі әрі экологиялық саналығының биік болғандығы.
Шынгыскан кытайда женис алган сон , бул жагдай хорезмшахтардын билеушиси Мухамбетти кобалжытты . Шынгыскан туралы дерек керек болгансон оган елшилик жибереди . Елшилермен алмасканнан кейин Шынгыскан 1218 ж кумис ,жибек ,алтын , кымбат тери жане баска заттар тиреген 500 тийеден туратын 450 адамы бар сауда керуенин жибереди .
Отырар билеушиси буны тыншылык деп жайыралап , оларды олтуриндер деп буйрык береди . Буны естиген Шынгыскан кайырханнын беруин талап етеди. Бирак олар келиспейди . Отырар каласында монгол керуенин жоюы " Отырар опаты " деп енип , Шынгысканнын согыс жариалауы отирик болды .Оган кайырханнын ис арекети себеп емес ,Шынгысканнын жоспарына Букил Азия мен Шыгыс Еуропаны жаулап алу кирген еди . Согыс жана жайылымдар алу , байлыкка ие болу , сонымен бирге монгол когамын бириктиру максатында жургизилди .
Объяснение:
китаптан карап жасадым
м - д-сыз, үнді
ұ - д-ты, жуан, қысан, еріндік
ғ - д-сыз, ұяң
а - д-ты, жуан, ашық, езулік
л - д-сыз үнді
і - д-ты, жіңішке, қысан , езулік
м - д-сыз үнді
Кітап кі- тап 2 буын
К - дауыссыз, қатаң
і - дауысты, жіңішке,езулік
т - қатаң, дауыссыз
а - дауысты, жуан, ашық
п - дауыссыз, қатаң