«Құлагер» поэмасы – ақынның эпикалық жырларының ең соңғысы және поэзиясының ең биік шыңы. Поэмаға арқау болған оқиға – тараудың басындағы тұсында сері болсын, пері болсын, өмірімен ұнаған Ақан және тұлпар ат Құлагер. Поэма сюжетін құрайтын оқиғалар асты бейнелеген тарауларда ат жарысын, Құлагердің мерт болуын, сонымен байланыста Ақанның қайғы-шерге көмілуін суреттеген тарауларда баяндалған. Құлагердің өлімі асыл Ақан үшін өте ауыр болады. Ол айдалада Құлагердің басын құшақтап көзінен қанды жас ағады. Құлагер – Ақан серінің сұлулығы, идеалы. Менің ойымша, ақын мен тұлпар өмірі ажырамас тұтастық. Себебі, оның түсінігінде ондай тұлпар енді келмесі анық. Сол тұлпармен жүрек түкпіріне ұялаған әсемдік, көркемдік бәрі жоғалған. Оның бұрынғыдай ән айтуы да, ел арасында жайраңдап жүруі де екі талай. Құлагерге жұмсалған айбалта, Ақанның өзіне тиген, ол енді тірі өлік.
Аспан әлемі -жұмбақ әлем . Ғарышқа адамдар ұшып барып келіп жатырған ғасырда не қылған жұмбақ дерсіз ? Алайда күндіз көгілдір , түнде түпсіз тұңғиық аспанға қарап жатып , аржағында не бар екен деген ойға қалмау мүмкін емес ! Мен де солай ойлаймын . Әрине , ғылымның дамыған заманында , көзі ашық , көкірегі ояу адамның аспанда не бар екен деп ойлануы күлкілі де шығар ? Ондағы жұлдыздар , аспан денелері , құйрықты жұлдыздар , осы күнге дейін ашылмаған жұлдыздар -бәрі тылсым дүниенің жұмбағы емес пе ? Мысалы " Жетіқарақшы " , " Үркер " , " Таразы " тағы да басқа деген шоқжұлдыздар атауы қалай пайда болды ? Бұл да мен үшін қызық . Қазақ халқы жұлдыздарға , аспанға қарап , ауа райын болжайды . Мысалы , жаңа ай шалқасынан жатып туса , күн суық болады , жұлдыз көп болса , күн ашық болады . " Халық айтса - қалып айтпайды " дегендей , өмірдегі тәжірибесімен - ақ дана халқымыз аспанға ұшпай - ақ , аспан әлемінің сырын білген сияқты . Дегенмен , біз білмейтін жұмбақ көп.
