Грек тілінен бастау алатын үш түбір: ГЕО/ЭКО/ЛОГ/ия сөзіне бірікті.
Сөздің түбірін түсінік білдіретін иероглиеф ретінде қарастыруға болады.
Ортасында гректің «ойкос» яғни үй деген мағынаны білдіретін түбір сөз
орналасқан. Бұл әр түрлі деңгейдегі тірі организмдердің мекені болып
табылады: экожүйенің, ірі кеңістіктік биологиялық жүйе ретінде биомалар
және Жердің биосферасын құрайтын тірі жиынтығы туындайтын түрлері,
олардың комбинациялары болып табылады. Бұл жағдайда қарым-қатынас
және «үйдің» іші аясында және «үй» және қоршаған әлем арасында өзара
байланыс жатады. Осыдан Геоэкологияға негіз болып табылатын: сөзсіз
табиғи және әлеуметтік ғылымдар бағыттарын араласып орналасқан
ғаламдық (әлемдік) мәселелері бойынша нақты қызығушылықпен Жерді
жүйе ретінде зерттеу.
Бұл адамзат қоғамының пайда болуынан бастап «үй» болып табылады.
Алайда, соңғы жылдары, әсіресе, соңғы онжылдықта, адамзат, бұл жай ғана
өз үйлерінде өмір сүріп емес, осындай қуатты, табиғи, жалпы дүниежүзілік
күшті қоғамға айналып, өз іс-әрекеттерімен оның жекелеген құрамдас
бөліктерін жоюға дейін өзгертті. «OIKOS» түбірінде тұрған түсініктер
маңыздылығы және адамзатпен байланысты уақыттың тарихи масштабында
экспоненциалды түрде шкаласы артады. Антропогендік әсер барған сайын
қайтымсыз болып, тіпті апатты күйге ұшырап отыр. «Экология» сөзі,
негізінен, адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынас кешенін айқындауы
арта түсті. Эрнст Геккель1866 жылдан бастап пайдаланып жүрген бұл сөздің
тағы бір мағынасы, тірі заттар мен қоршаған орта арасындағы өзара
тәуелділікті зерттейтін, биология бөлімі болып табылады.
"Геоэкология" сөзіндегі «гео» түбірі Гео Жерінің грек құдайының есіміне
байланысты. Ол дәстүрлі түрде Жер туралы ғылымдарды баурап, олардың
біртұтастығы мен өзара тәуелділігін нақтылай түседі. «Гео» түбірі атап
айтқанда, өңірлер мен елді мекендерді немесе процестерге байланысты төмен
иерархиялық деңгейде, құбылыстар, ортақ жер үсті, жаһандық процестерді
негізге ала отырып, тұтастай алғанда, бірінші кезекте Жерді қояды.
«Эко» түбірі табиғаттың тірі бөлігіне жатса, ал қарапайым жағдайда,
«эко» түбірі жансыз табиғат болып табылады. Осы мағынада, "геоэко"
комбинациясы шын мәнінде тірі және өлі табиғат бірлігін көрсетеді.
"Геоэко" комбинациясы, сондай-ақ біздің «үйдің», яғни Жердің жағдайы
адам әрекетіне тәуелді екенін еске түсіреді
«Логос» түбірі ғылымды немесе белгілі бір затты табиғи және әлеуметтік
1. Тұйық және бітеу буындары бар сөзді көрсетіңіз.
Е) Ас-пан. ( Тұйық буын - дауысты дыбыстан басталып,дауыссыз дыбысқа бітеді.Бітеу буын - ортасындағы дауыстыны екі жағынан дауыссыз дыбыс қоршаған буын.)
2.Тұйық буынды сөзді көрсетіңіз.
А) ел, ер, үй
3. Тек ашық буынды сөздер қатарын көрсетіңіз.
Д) қа-ла, ме-ре-ке (Ашық буын - бір дауысты дыбыстан болады не дауыссыздан бастлаып,дауыстыға біттеді.)
4. Сөздің түбірі тұйық буыннан тұрған сөзді көрсетіңіз.
Е) Ұлт-тар.
5. Бітеу буыннан тұратын сөзді табыңыз.
Д) Жаң-ғақ
6. Тек ашық буынды сөздерді көрсетіңіз.
Д) Те-ре-зе, та-за, ма-ғы-на
7. Жіңішке буынды қатарды көрсетіңіз.
С) Лепті сөйлем.
8.Ашық буыннан ғана тұратын сөзді табыңыз.
С) Та-ма-ша
9. Бітеу буынды сандар қатарын көрсетіңіз.
С) 5, 0. ( бес,ноль)
10.Бітеу буыны бар сөзді табыңыз.
С) Мек-теп.
11. Бірыңғай ашық буынды сөздерді табыңыз.
Е) Қа-зы-на, о-қи-ға, та-би-ғи
12. Бір ғана бітеу буыннан тұратын сөзді табыңыз.
Д) Күш.
13. Тұйық буынды сөздерді көрсетіңіз.
Е) ән, ас, ал
14. Бітеу буынды киіз үйдің ағашының атын көрсетіңіз.
В) Уық.
15. Тек тұйық буынды сөздерді көрсетіңіз.
В) Аш, әл, әк.
