Возле моря
Я живу в Актау. Город Актау расположен вдоль Каспийского моря. Каспийское море очень большое. Море тянется на 1200 км к югу от Левобережья. В Каспийском море много видов рыб. Среди них особо ценится красноперка. Его черную икру продают за очень высокую цену.
Летом вместе с семьей выезжаем на море. Сидя в лодке, интересуемся рыбами. Рядом с морем гуляют и птицы. Кепи, Чайки, гуси - утки и лебеди очень многочисленны в этом роде. Редкий в Казахстане фламинго также можно увидеть на берегу Каспия. Эти птицы легче находят свое питание у воды, чем на газоне. Мы всей семьей любим кормить птиц. Участвуем в очистке берега моря от мусора.
ответ:Қазақстанның Қызыл кітабына қандай құстар енгізілген
Бүгінде Қазақстанның Қызыл кітабына 56 құс енгізілген. Олар жоғалуына, санының азаюына байланысты бірнеше санатқа бөлінеді.
І санат – жойылып бара жатқан немесе мүмкін жойылып кеткен;
ІІ санат – апатты түрде саны қысқарып бара жатқан түр;
III санат – сирек кездесетін, саны аз табылған құстар;
IV санат – белгісіз (толық зерттелмеген);
V санат – тұрақты бақылауды қажет ететін жерсіндірілген түр.
Мәрмәр шүрегей
Мәрмәр шүрегей жойылып бара жатқан немесе мүмкін жойылып кеткен құстардың санатына кіреді. Қазақстанда 1995 жылдан бері еш жерде кездеспеген. Бұл аридтік зонадан тыс жерге шықпайтын, таралу аймаңы тар жерортатеңіздік түр. Олар Жерорта теңізіне, Каспийге және мүмкін, Қара теңізге жақын жерде, сондай-ақ оған іргелес жүйелерде қыстайды. Бұл құстың көп саны Түрікменстанда 30-шы жылдары Каспийде қыстаған. Қазақстанда бүкіл Сырдария бойында, Каспий теңізі, Телікөл көлдерінде, Жайықтың сағасында, ауылдың маңындағы көлдерде кездесетін. Олар көбіне түбі лай, суы сортаңданған тұщы суда және қамыс көп өсетін тоғандарда мекендейді.
Тағы оқыңыз: Қазақстанның Қызыл кітабына қандай жануарлар енгізілген
Алакөз сүңгуір
Саны күрт азайып бара жатқан, сирек кездесетін түр. Олар Қазақстанда Зайсан шұңқырында, Алакөл көлдерінде, Іле, Шу, Сырдария өзендерінің аңғарында, Республиканың орталық және солтүстік аймақтарындағы кейбір су қоймаларында, Торғайдың сағасында ұялайды. Сондай-ақ, Іле өзенінің алабында, Сорбұлақ және Каспий теңізінде қыстайды. Бұл түр қалың қамыс қопаларында және су өсімдіктеріне бай терең көлдерде мекендейді. Бірақ, соңғы онжылдықта нақты санына қатысты деректер жоқ.
Қытай қазы, Құтұмсық
Бұл 1-санатқа жататын жойылып кету қаупы бар түр. Құтұмсық қытай үй қаздарының арғы ата-тегі. Негізінен Қытай, Корея және Жапонияның шығысында қыстайды. Кәзіргі уақытта бүкіл Сібірде Торей көлдерінде ғана ұялайды. Бір кездері Қазақстанда Зайсан көлі мен Ертіс өзені жағасында ұялаған. Сондай-ақ, ұшып өту кезеңінде Сырдария өзенінде де кездесетін. Қазақстанда қамыс пен қоға қалың өсетін көлдер мен кең өзен аңғарларында мекендейтін. Әсіресе, ойлы-қырлы ландшафтта, таулы өзендерде көп жүреді. Өкінішке орай, Қазақстанда саны өте сирек.
Кіші аққу
Ұялайтын аумағына қарай саны қалпына келтіріліп жатқан түр. Бұлар Еуразия тундрасының жағалау аймағынан орманды-тундраның солтүстік шекарасына дейінгі аумақта ұялайды. Қазақстанда ұшу кезеңінде, мүмкін қыста Каспий теңізінде және республиканың оңтүстігіндегі су тоғандарында кездеседі. Соңғы жылдары Еділ мен Жайықтың сағасында, Қорғалжын қорығында ұшу уақытында байқалған. Қазақстан аумағына қоныс аудару кезеңінде әлсіз минералданған ірі су қоймаларға тоқтайды. Бірақ топтасып ұшып бара жатқан кіші аққуларды республиканың кез-келген өңірінде, әсіресе суармалы аумақтарда кездестіруге болады.
Тағы оқыңыз: Бүркіт туралы мәлімет
Сұңқылдақ аққу
Бұл таулы жерлерден қашып, орманды-далалы аймақта, тіпті шөлді зоналарда мекендейтін құс. Бұрынғы таралу аумағында біртіндеп ұялайды және соңғы жылдары Іленің сағасында, сондай-ақ Павлодар облысының солтүстігіндегі өзеннің маңында кездесті. Қазір республиканың Солтүстік, Орталық және Оңтүстік-Шығыс аудандарының 5-6 жерінде тараған. Олар көлемді ұяларды жасыра алатын, судың үстінде өсетін өсімдіктерге бай, қалың қамысты-қоғалы ірі және саңырау көлдерде мекендейді.
Дөңтұмсық тұрпан
Қазақстанда бұл тұрпанның ұялары алғаш рет үстіміздегі ғасырдың басында Алтайдың Ресеймен шектес аудандарынан табылған еді. Соңғы жылдары жазда кездесіп жүргеніне қарағанда, сол аймақта көбеюде. Тайганың және орманды тундраның су басқан жерлерінде, ал Қазақстанда – тек таулы жерлерде мекендейді. 1986 жылы Үлкен Рахманов бұлақтарында 2 тұрпан ғана табылған. Қазіргі уақытта дөңтұмсық тұрпан тек көктем мен күзде, онда да жыл сайын емес, ұшып өту кезінде ғана кездеседі.
Қара тұрпан
Ұя салатын сирек түр. Бұрын Қазақстанның Көкшетау және Целиноград облыстарында ұялағаны байқалған. Қара тұрпан кең созылған немесе теңіз жағалаулары бар орманда, орманды-далалы және тундралы көлдерде мекендейді. Қазақстанда тереңдігі шамамен 2 метрге жуық су қоймалары мен орманды даладағы қалың қамысты терең көлдерде кездеседі. Бірақ, Қазақстанда саны белгісіз.
Ақбас үйрек
Ақбас үйрек саны азайып бара жатқан, ала-құла тараған, сирек кездесетін түр. Қазақстанда биік таулар мен шөлді жерлерден басқа, сулы және тұщы су қоймаларында ұялайды. Соңғы жылдары республиканың орталық және батыс бөліктерінде ғана кездесті. Негізінен олар судың бетінде өсетін өсімдіктер мен тығыз қамысты үлкен терең көлдерде мекендейді. Ал өзендер мен шағын су қоймаларында сирек кездеседі. Бұл түрдің де Қазақстанда нақты саны анықталмаған.
жетема
Мал - бір жұттық, батыр - бір оқтық, жер мәңгілік.
Бір жылы сөз бір күнге азық.
Бір қарлығаш келгенмен жаз болмайды,
Бір сауысқан келгенмен қыс болмайды.
2 - санына байланысты:
Екі жақсы қас болмас, екі жаман дос болмас.
Ерке бала - екі жылар.
Жерді екі рет жыртқан, өнімді екі есе көп алады.
3 - санына байланысты:
Досыңды үш күн сынама, үш жыл сына.
Жұмысқа үш жылда үйренеді, жалқаулыққа үш күнде үйренеді.
Ат баспаймын деген жерін үш басады.
4 - санына байланысты:
Төрт кісіге шай құйғанша, төртпен бірге қос айда.
Төрт аяқты жылқы да сүрінеді.
Төрт аяғы тең жорға сүдігерде саспайды.
5 - санына байланысты:
Біреуге бес күн алда келсе, біреуге бес күн кейін келеді.
Бес саусақ бірдей емес.
Бес бармақ жиналса, жұдырық болады.
6 - санына байланысты:
Алты жыл аш болсаң да, атаңның салтын ұмытпа.
Ағайынды алты болсаң, адам тимес.
Алты аға бірігіп әке болмас.
7 - санына байланысты:
Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл.
Жеті атасын білмеген жетімдіктің белгісі.
Жақсыны жеті жыл жетелесең, адам болады,
Жаманды жеті жыл жетелесең, надан болады.
8 - санына байланысты:
Дос сегіз болса, дұшпан сегіз.
Жаманның аяғы сегіз, бірі шалмаса бірі шалады.
Санақ санамай сегіз деме, сынап - сынамай дос деме.
9 - санына байланысты:
Тойған жерге тоғыз кел.
Тоғыз әйелдің толғағи бір келеді.
Тоғыз тоңқылдақ, бір шіңкілдек.
10 - санына байланысты:
Он санының саны бірдей болғанымен тұрқы бірдей емес.
Он рет айтқанынан бір рет көрсеткені артық.
Он бала бір әкеге жүк болмайды,
Бір әке он балаға жүк болады.
12 - санына байланысты:
Су кезегінен қалған, он екі ай аш қалады.
Он екіде бір гүлі ашылмаған.
Шындық он екі қабат шынжырды үзеді.
15 - санына байланысты:
Болар бала бесігінде боспын дейді,
Болмас бала жиырма бесте жаспын дейді.
Ұл он беске келгенше, қолыңдағы қобызың,
Он бес жастан асқан соң, тіл алмаса доңызың,
Он бесте отау иесі
30 - санына байланысты
Отыз тістен шыққан сөз, отыз рулы елге тарайды.
Отыз күн оразаның бір күн айты бар,
Әр қылған жақсылықтың бір қайтуы бар.
Отыз ұлың болғанша, бір жаман шалың болсың.
40 - санына байланысты:
Жақсы кісі қырық жасында толады,
Жаман кісі қырық жасында солады.
Жақсы әке жаман балаға қырық жыл азық.