Повесте кішкентай Қожаның мектеп жасындағы бастан кешкен әр түрлі қызықты оқиғалары жайлы баяндалады. Ол қанша бұзықтық жасаса да жақсы адам болуға талпынысы бар. Өзінің жасаған бұзықтығының бәрі әкесіз өскендігінен деп ойлайды. Қожа өзінің мінезін, тәртібін өзгертуге тырысады. Әңгімеде Қожаның балалық махаббаты да үлкен рөл ойнайды. Ол сыныбындағы үлгілі, тәртіпті әрі сабағын үздік оқитын Жанар деген қызды жақсы көреді. Тіпті кей кездері Жанарға арнап өлең де шығарады. Жанарды әрқашан көргісі келіп тұрады. Қожа жазушы болуды армандайды.
«Туғанда дүние есігін ашады өлең» деп кемеңгер ақынымыз Абай айтқандай, дүниеге әндетіп, өлеңдетіп жаңа келген жас нәрестеге жақсы күтім жасап, дұрыс тәрбие беріп өсіру әрбір ата-ананың азаматтық борышы.
Алайда бала тәрбиесіне жас күнінен жөнді мән бермей, кейін баласы ержеткен соң опық жеп жүрген ата- аналар аз емес. Сәбиге тән бір нәрсе естігені мен көргенін есте сақтағыш, тез қабылдағыш, мейлінше сенгіш еліктегіш барынша таза, адал көңілді білуге, тануға құмар келеді. Сонымен қатар қаталдықты, өрескелдікті, қайырымсыздықты, тағы басқа жағымсыз жайттарды баланың жаны жаратпайды. Неғұрлым жылы сөйлеп, көңілін аулауды жақсы көретіндігі де осы қасиетке байланысты. Баланың жас кезінде әр нәрсені білгісі келіп, ата- анасын көп мазалайтыны белгілі. Ондайда бала сұрағына дұрыс жауап бермей, баланың бетін қайтарып тастайтын ата -аналарда кездеседі. Ол баланың білуге деген құмарлығына нұқсан келтіреді екен. Үнемі балаға зекіп ұрысу, бұйыра сөйлеу бала мінезіне теріс ықпал етіп, дөрекілікке жетелейтін бірден -бір жол екендігін ескерген жөн. Кейбір отбасындағы балалардың мінезі бір- біріне ұқсамайды. Оларға берілетін тәрбие бірдей. Алайда бала мінезіндегі ерекшеліктердің себебі, әдетте тұңғыш балаға ерекше күтім жасалынып, көбірек көңіл бөлінеді, оның әрбір қимылы, сөйлеген сөзі, іс-әрекеті ескерусіз қалмайды. Сондықтан ересектердің ілтипатына, мейіріміне бөленіп, әр нәрсеге көбірек араласқандықтан көңіл- күйі сергек, мінезі ашық, белсенді, жігерлі көрінеді. Ал көп сөйлемейтін тұйық жуас мінез бұдан гөрі көңіл аз бөлінгендіктен, көбінесе өзімен-өзі болып, ескерусіз өскен сәбиге тән.
Әркімнен табыла бермейтін жақсы қасиеттердің бірі – кішіпейілділік пен әдептілік «Әдепті бала арлы бала, әдепсіз бала сорлы бала» деген мақалдың өзі де бала тәрбиесіне ерекше көңіл бөлу қажеттігінен туып отыр. Ересек адамдар көбінесе сәбидің ісіне балалықтың әсері деп қарайды да, оның кейіннен әдетке айналатындығына онша мән бермейді. Мысалы: бала мақтағанды жаратады деп орынды-орынсыз мақтай берсе, ол кішіпейілділіктен жұрдай, мақтаншақ, даңғой болып өседі. Бала бойындағы жаман-жақсы қасиеттердің бәрінде бір жақтан тауып алмайды, ол көбінесе от басында көргенін қайталайды. «Әкеге қарап ұл өсер, шешеге қарап қыз өсер» деген халық даналығының бәрі де тәжірибеден өмірден алынған. Бала ата-ана өскен ортаға қарап өседі, үлкендердің үлгі өнегесіне қарап тәлім тәрбие алады. Сонымен менім айтпағым, әркім өз үйінде қалай баласын тәрбиелесе, бала сол тәрбиеге қарай бағыт алады. Айтарым балаларыңызға қолдан келгенше жақсы тәрбие беруге ұмтылыңыздар дегім келеді.
Объяснение: вот держи))
