ТҮЙЕ
Қазақ халқы – күнделікті тұрмысын малмен тығыз байланыстырған халық. Әсіресе түйе малын ерекше бағалаған.
Қазақтың жылқыдан кейін қадірлейтін малы – түйе. Көшіп-қону үшін жылқыдан да артық бағаланған. «Бақырауық демесең, бағалы көлік түйе ғой», «Нары бардың малы бар», «Тамырыңнан түйе сұра, қорыққаннан бие берер», «Көтерем деп түйеден безбе, салтанатың емес пе?» деген ескі мақалдардың өзі-ақ түйенің көшпелі тіршілікте аса құнды түлік болғанын анықтай түседі. Түйенің жүні мен терісі – киім, сүті – сусын, еті – ас. Әсіресе, түйе көш көлігі ретінде бағалы. Ол сиырдай емес, сирақты мал. Қыста суыққа, жазда ыстыққа төзімді, әсіресе шөлге, аштыққа шыдамды. Түйе алпыс күн аштыққа, отыз күн шөлге шыдайды. Осынша шыдамдылығына, қуаттылығына қарамастан, «шөк» десең, шөге қалатын, «айт-шу» десең, атып тұратын «тіл алғыш», жуас, қайырымды мал. Түйе түлігі негізінен жайылымда бағылып, күтімді, құнарлы азық пен құрылысы күрделі, жылы қора-жайды аса қажет етпейтіндіктен, басқа ауыл шаруашылық малдарымен салыстырғанда тиімді сала болып табылады. Түйе түлігі күй таңдамайды, басқа мал жемейтін қатты, тікенді өсімдіктермен қоректене береді. Түйе күндіз жайылып, түнде жатып, күйіс қайырады. Бірнеше тәулік су ішпеуге шыдайды. Бұл кезде өркеш майларынан бөлінген суды пайдаланады.
Природа Казахстана
На протяжении 1800 километров, которые отделяют южную границу Казахстана от северной, сменяется несколько ландшафтных зон: лесостепная, степная, полупустынная и пустынная. На западе территория Казахстана граничит с Каспийским морем, на востоке - с таежным Алтаем, а на юге - с высокими вершинами Тянь-Шаня. Самая низкая точка - впадина Карагие на полуострове Мангышлак (132 метра ниже уровня мирового океана), самая высокая - пик Хан-Тенгри в горах (около 7000 метров над уровнем моря). Три крупные реки - Иртыш, Тобол и Ишим - несут свои воды в Северный Ледовитый океан, остальные казахстанские реки впадают во внутренние водоемы: Каспий, Арал, Балхаш, а то и просто растекаются по степи или пустыне. Западная часть Казахстана почти исключительно равнинная, а восточная - преимущественно гористая; помимо таких высоких гор как Тянь-Шань и Алтай, значительное пространство занимают Тарбагатай, Саур, Казахский мелкосопочник, Кокшетауская возвышенность.
Ілік септік: бәйтеректің / әкенің
Барыс септік: бәтереккке / әкеге
Табыс септік: бәйтеректі / әкені
Жатыс септік: бәйтеректе / әкеде
Шығыс септік: бәйтеректен / әкеден
Көмектес септік: бәйтерекпен/әкемен.