Көне түркі жазулары (басқаша Орхон-Енесей жазулары) — б.з. V ғ. — б.з. Xғғ аралығындағы түркі тайпаларының тасқа қашап жазған жазбалары.
Орхондағы Күлтегін ескерткіші - Орхон мұражайы, Хархорин, Моңғолия
Орхон-Енисей ескерткіштері алғаш Орхон өзеніні бойынан (Екінші түркі қағандығы кезі) табылды, кейін Енисей өзенінің жоғарғы ағысында (Қырғыз қағандығы). Кейде руник жазбасы дейді, алман руналарынынан жанасым тауып (кейбір нышандар кескіні дәл келіп тұр, дауысты мағынасы да жақын). Азиялық түркі руналары соғды жазуының негізінде VIII ғ. бұрын жасалған деп есептеледі. Оның әліпбиінде 40-қа жуық графема бар. Көне түркі руника жазуы ерекшелігі - онда негізгі велярлық және палаталдық дауыссыздарға арналған бірнеше жұп дербес әріптер бар. Көне түркі руника жазуы жұмбағын 1893 жылы В. Томсен шешкен. Орхон ескерткіштерінің тұңғыш тәржімаларын 1894 жылы В.В. Радлов жасаған.
Я люблю моих родителей.Они придут на в любую минуту.Без нихжизнь была бы другой.Они дарили нам тепло.Благодаря ним у насхорошее воспитание и образование.Они нам делать уроки.Онитратят на нас всё время и жизнь.Порой ты обижаешься на то что тебе недали но у родителей есть на то причины.Мы вместе играем и веселимся.Иты рад этому чувству.Нужно беречь нашу семью и дедушек и бабушек.има
Мен менің әке-шешелерімді сүйемін.Олар на көмекті в көрінген минуттыкеледі.Олармен өмір бы сыртпен болды.Олар бізге жылы сыйғатартты.Олар арқылы бас біздің жақсы тәрбие және білім.Олар бізге жаса-сабақтар көмектеседі.Олар жатпай-тұрмай бізге деген жұмсайды жәнеөмір.Порой сен ана деген ренжисің не саған алып бермеппін бірақ басәке-шешелердің ана деген бол- себептер.Біз бір ойнаймыз жәнешаттанамыз.Қарамастан және сен рад осы сезімге.Күтуге керекке біздіңотбасымыздың және аталарды және әжелерді.қарамастан және маму жәнеәкені және өзінің ағасының немесе сестренку
