ответ: ғылым (лат. scientia — білім) — уақыт пен кеңістікте бар, зерттеуге болатын шынайы нақты нәрселердің заңдары мен қағидаларын, тәртібі мен құрылымын объективті түсіндіретін, эксперимент пен бақылауға негізделіп, қ есептеуді қолданып, жүйелі түсінік қалыптастыратын таным саласы. жалпы тұрғыда ол жүйелі білім мен ғылыми тәжірибені, ал, арнайы мағынада ғылыми әдістер арқылы жинақталған логикалық білім жүйесі.
ғыдымның арғы тамыры 3500-3000 жыл бұрынғы ежелгі мысыр мен месопотамия өркениеттеріне барып тіреледі. олар , астрономия, медицина секілді ғылымдардың алғашқы кейпін жасап, 2600 жыл бұрын басталған грек табиғат философиясына, антикалық классикаға арқау болды. олар қ дүниені ондағы оқиғалардың табиғи себептері арқылы түсіндіретін дәстүр қалыптастырды. әсіресе ғылым тарихында түрлі ғылымдардың ең алғашқы зерттеу объектін бекітіп, жүйелі пайымдаудың алғашқы сынағын жасаған ұлы ойшыл аристотель дәуір бөлгіш рөл ойнады. бірақ рим империясының христиан дінін қабылдауы еуропада ғылымның құлдырауына алып келіп, қараңғы орта ғасыр 5 ғасырдан 15 ғасырға дейін жалғасты. осы тұста шығыстағы түркі, парсы, араб жұртынан шыққан ойшыл ғалымдар - әл кинди, әл-фараби, ибн сина, ибн рушд, омар хаиям секілді ұлы тұлғалар сол ежелгі ғылым мен аристотель салған жолды жылғастырып, ғылымды жаңа кезеңге шығарды. бірақ шыңғыс хан жорықтарынан кейін бұл талпыныс негізінен өшіп, мұсылман әлемі де ғылымы құлдыраған қараңғы орта ғасырға кірді.
15ғ бастап еуропада ренессанс сана жаңғыруын жасап, ғылымға жаңа көк жиек ашты. әсіресе астрономиядағы католик шіркеуінің мың жылдық өтірігін ашқан гелиоцентризмнен кейін ғылымның тасқынын ендіқайтып ешкім тоса алмастай болды. өнеркәсіп революциясының ғылым мен техникаға мұқтаждығы ғылымға жаңа күш бітірді.
хьюстонның жаратылыстану мұражайында динозаврлар көрмесі
заманауи ғылым үш негізгі тармаққа бөлінеді: жаратылыстану ғылымы (биология, , ұлы табиғатты зерттейді; қоғамдық ғылымдар (, психология, ә жеке мен қоғамды зерттейді; формалды ғылым (философия, логика, , теориялық компьютер ғ негізінен абстаркт ақылдық ұғымдарды зерттейді. мұнда формал ғылымды эмприкалық ғылымдар арасына қосуға қарсы пікірлер бар, кезінде аристотель оларды құралдық ғылымдар деп атаған. егер ғылыми білім практикалық қажетті көздесе, мысалы медицина инженерлік секілді, оларды қолданылмалы ғылым деп атайды.
ғылым зерттеуден тұрады, онда сәуегейлік, эмоция, қалау секілділер қабылданбайды. қазір академиялық ірі зерттеулерді мемлекеттік ұйымдар ірі қаржымен ұжымдық жүргізетін болды. ғылымның ілесіп, оның табиғаттағы ықпалының артуына ілесіп, ғылымның өзін қайта қарап, қа экологиялық тұтастық тұрғысынан жағымды нұсқасы қарастырыла бастады.
объяснение:
бауыржан момышұлы (24 желтоқсан 1910(бір мың тоғыз жіз оны) - 10 маусым 1982(бір мың тоғыз жүз сексен екінші )) — кеңес одағының батыры, жазушы, екінші дүниежүзілік соғыстың даңқты жауынгері, әскери қолбасшы, стратег және тактик.
батыс майданындағы 16 армияның 316 (1941 (бір мың тоғыз жүз қырық бірінші) жылдың қарашасынан бастап 8-гвардиялық қызылту атқыштар дивизиясы 1073(бір мың жетпіс үшінші) атқыштарполкінің (1941(бір мың тоғыз жүз қырық бірінші) жылдың қарашасынан 19 гвардия полкі) және батальон командирі. ұлы отан соғысына генерал-майор и.в. панфиловбасқарған әйгілі дивизиясының құрамында 1941(бір мың тоғыз жүз қырық бірінші) жылдың қыркүйек айынан бастап қатысты. батальон командирі ретінде аға лейтенант бауыржан момышұлы москва үшін шайқаста 207 рет ұрысқа қатысты. 1941(мың тоғыз жүз қырық бірінші) жылдың 16-18 қараша күндері вермахтың мәскеу бағытында екінші мәрте жасаған жорығы кезінде аға лейтенант момышұлы басқарған батальон дивизиядан қашықта, матронино деревнясының жанында волоколамск тасжолында асқан ерлікпен ұрыс жүргізді. білікті комбаттың басшылығы арқасында 3 күн бойы фашистер шабуылын тойтарып, батальон үлкен шығынсыз, ұрысқа қабілетті жағдайда қоршаудан шығады. бауыржан момышұлы 1982(бір мың тоғыз жүз сексен екінші) жылы алматы қаласында дүниеді өтті.
бауржан момышулы— участник великой отечественной войны, герой советского союза, панфиловец, участник битвы за москву, писатель.
родился 24 декабря 1910 года в мусульманской семье (ныне жуалынский район, жамбылская область, казахстан). казах.
в 1929 году окончил 9 классов. работал учителем, промышленного банка, секретарём исполкома совета народных депутатов района, начальником районной милиции, инструктором алма-атинского городского военкомата казахской сср, прокурором района. скончался 10 июня 1982 года в возрасте 71 года в г. алма-ата. тело поставлено в могиле "кенсай".
в рабоче-крестьянской красной армии с ноября 1932 по 1934 годы и с 1936 года, начинал рядовым красноармейцем.
в 1933 году окончил полковую школу, артиллерийское военное училище, стал артиллерийским офицером.
служил на дальнем востоке под командованием маршала советского союза в. к. блюхера, в июле-августе 1938 года участвовал в боях с японской квантунской армией у озера хасан командиром артиллерийской батареи.
в 1939—1940 годах служил на украине, участвовал в походах на карпаты и присоединении бессарабии.
в 1940-м вернулся в казахстан, работал старшим инструктором казвоенкомата.
в боях великой отечественной войны с сентября 1941 года в составе 316-й стрелковой дивизии под командованием генерал-майораи. в. панфилова.
член вкп(б) с 1942 года.
в должности командира батальона 1073-го талгарского стрелкового полка 316-й стрелковой дивизии (с ноября 1941 — 8-я гвардейская стрелковая дивизия, 16-я армия, западный фронт) старший лейтенант момышулы при обороне москвы участвовал в двадцати семи боях.
во время второго генерального наступления вермахта на москву с 16 по 18 ноября 1941 года батальон старшего лейтенанта бауыржана момыш-улы в отрыве от дивизии героически сражался на волоколамском шоссе у деревни матрёнино.
умелое руководство комбата позволило на 3 дня задержать немцев на данном рубеже. после чего старший лейтенант момышулы вывел батальон из окружения боеспособным. погиб в 1982 году.