Бірі аңызға айналған әлемдегі цариц бүкіл адамзат тарихы – бұл Томирис, правительница сақ, әйтпесе деп аталатын массагетами. Ол Азиядағы "ұлы далада" көшпелілер, салт аттылар, кибиток мекендеушілердің ержүрек жауынгері, билері болды.
Томирис барлық парсы патшасы Кирді жеңіп, массагеттер елін жаулап алды. Алдымен Кир шайқаста күйеуін Томирис өлтірді, содан кейін Томирис – бұл үлкен абырой болды – кең және бай Персияның патшасы көшпенділердің патшалығын құяды! Бірақ Томирис Парсы патшалығына бас тартты, әйтпесе өз елінің тәуелсіздігін сақтап қалмағанын түсінді. Тонау-бұл тек бейбіт жолмен ғана. Иә, содан кейін, патша оның сүйікті күйеуінен айырылғаны үшін қалай шығуға болады?
Сақтар өмір сүрген бейбіт – ловили балық, көшпелілер қой. Ең алдымен Кир массагет жерінде сәтті жылжыды, қарсыласын қақпанға шабуыл жасап, дұшпанға шабуыл жасады. Кир тұтқынында массагет жауынгері тарихында белгілі Томирис Ұлы өмірінен айрылды. Бірақ содан кейін патша қайғы атқан Кир әскерін талқандады.
Оның бейнесі-бұл басқыншылар келген елді қорғайтын ананың бейнесі, соғыста ұлын Жоғалтатын ананың бейнесі. Томирис жеңіске жеткеннен кейін аңыз болды: өлтірілген Кир патшасының басын қан салынған қапшыққа лақтырды. "Сен қан ішпесің, оны босаңсытасың" - деді ол жеңген жау рухымен сөйлесіп…
Қазақстанда Томирис мақтан тұтады, себебі ол қазіргі түріктердің ата-анасы болған. Оның тайпасы Әмудария ағысы бойынша жерді иеленді. Ал сақ, массагеттер-ғалымдардың пікірінше, скиф тайпалары, ал скифтер түркілер.
Томирис бізге ежелгі грек тарихшысы Геродот туралы өз жылнамаларында естелікті сақтап айтты. Бүгін Томирис бейнесін кинода, компьютерлік ойындарда, рөлдік ойындарда кездестіруге болады. Оның құрметіне тіпті ғарыш кеңістігіндегі астероид аталды.
АСТАНА. ҚазАқпарат - Қазақстандық жас өнертапқыштар жаңа құлтемірді лего құрастырғыштарының тетіктерінен жасаған. Назарбаев зияткерлік мектебі оқушыларының еңбегі халықаралық бәйгеде үздік деп танылды, деп хабарлады 24.kz.
Робот құрастыруда физика, математика, химия, биология пәндерінің берері мол. Тыңнан түрен салған таланттар үшін төзімділік қажет. Өйткені, бір роботты құрастыру барысында миллиондаған майда лего құрастырғыштармен жұмыс істеу қажет. Болашақта бар қызметті құлтемірлер атқарады. Жас өнертапқыш Санжар Асықбаев бұған сенімді. Сондықтан, робот техникасын дамытуды осы бастан қолға алу керек деп санайды. Өзі достарымен бірігіп, қала көшелерінде қоқыс жинайтын машинаны ойлап тапты. Жанармайды қажет етпейтін экологиялық таза құрылғы бір айдың ішінде құрастырылған.
- Бұл Трэвиш деп аталады. Оның басты мақсаты - қаладағы қоқыс мөлшерін азайту. Күн батареясын қолдану арқылы өзінің энергия қорларын қайтадан жаңарта алады, - дейді Назарбаев зияткерлік мектебінің 10-сынып оқушысы Санжар Асықбаев.
Демек, жақын жылдары елордада қоқыс жинап жүрген робот көрсеңіз, таң қалмаңыз. Бұл - жас өнертапқыштарымыздың жетістігі. Робот құрастыруда әлем бойынша Жапонияға тең келетін ел жоқ. Дегенмен, отандық өнертапқыштар да ешкімге есе жібермек емес. Балалар саланы дамытуға мүмкіндік бар деп отыр. Ол үшін қажырлы еңбек ету керек. Санжар бастаған команда өзінің алғашқы жеңісіне қол жеткізді. Олардың жұмысы жақында ғана халықаралық байқауда үздік танылды. Шарада Ресей мен Сербияның жас өнертапқыштары да бақ сынаған болатын.
