Х г у г Fe + 2HCl = FeCl2 + H2 (1) 1моль 2моль 56г/моль 36,5г/моль
х г у+33,5г 2Fe + 3Cl2 = 2FeCl3 (2) 2моль 3моль 56г/моль 71г/моль
х г = m(Fe) - масса железа в образце у г - масса соляной кислоты, израсходованной в ходе реакции (1) у + 33,5 г - масса хлора, израсходованного в ходе реакции (2)
Бұл орманда болған оқиға еді. Ашық алаңқайда кіп-кішкентай ескі үйшік тұрған. Бірде оны қасынан жүгіріп өтіп бара жатқан тышқан көреді. Тышқан тоқтап:– Сүп-сүйкімді, кіп-кішкентай бұл үйшікте кім бар? – деп сұрайды. Ешкім жауап қайтармайды.Тышқан бос үйшікке кіріп, осында тұрып жатады. Біраз уақыттан кейін үйшіктің маңына секіріп бақа келеді. – Сүп-сүйкімді, кіп-кішкентай бұл үйшікте кім бар? – Мен тықырлауық тышқанмын! Ал сен кімсің? – Мен бақылдауық бақамын. – Кел, бірге тұрайық. Бақа «бақ-бақ!» деп бақылдап, үйшікке секіріп кіреді. Тышқан екеуі тіл табысып, бірге тұрады. Енді үйшік қасына ытқып-ытқып қоян жетеді. – Сүп-сүйкімді, кіп-кішкентай бұл үйшікте кім бар? – деп сұрайды. – Мен тықырлауық тышқанмын! – Мен бақылдауық бақамын. Ал сен кімсің? – Мен қорқақ қоянмын! – Кел, бірге тұрайық. Қоян да үйшікке кіреді. Осылай үшеуі бірге өмір сүре бастайды. Алыстан бұл үйшікті түлкі көреді. Ақырын басып жақын келіп, терезесін қағады да: – Сүп-сүйкімді, кіп-кішкентай бұл үйшікте кім бар? – деп сұрайды. – Мен тықырлауық тышқанмын! – Мен бақылдауық бақамын. – Мен қорқақ қоянмын! Ал сен кімсің? – Мен қу түлкімін! – Кел, бірге тұрайық. Үйшіктен түлкіге де орын табылды. Достар енді төртеу болды. Үйшікке тілі салақтап, айналасына алақ-жұлақ қарап қасқыр жетеді. Ол есікті қағып, қырылдаған дауысымен: – Сүп-сүйкімді, кіп-кішкентай бұл үйшікте кім бар? – деп сұрайды. – Мен тықырлауық тышқанмын! – Мен бақылдауық бақамын. – Мен қорқақ қоянмын! – Мен қу түлкімін! Ал сен кімсің? – Мен сұр қасқырмын! – Кел, бірге тұрайық. Қасқыр қысыла-қымтырыла ішке кіреді. Әйтсе де кіп-кішкентай үйшікке бесеуі де сыйып кетеді. Барлығы қосылып, ән айтады. Тату-тәтті өмір сүреді. Бір күні жидек теріп жүрген аю үйшік тұрғындарының салған әнін естиді. Ол үйшікке жақын келіп, бар дауысымен: – Сүп-сүйкімді, кіп-кішкентай бұл үйшікте кім бар? – деп ақырады. – Мен тықырлауық тышқанмын! – Мен бақылдауық бақамын. – Мен қорқақ қоянмын! – Мен қу түлкімін! – Ал мен болсам, сұр қасқырмын! Ал сен кімсің? – Мен қорбаңбай аюмын! – Кел, бірге тұрайық. Аю ары-бері тырбыңдап үйшікке кірмекші болады. Бірақ оның басы енгенімен, денесі сыймайды. Амалы таусылған аю: – Ендеше мен үйшіктің шатырына шығып тұрайын, – дейді. – Жоқ, сен дәусің! Сені кішкентай үйшігіміз көтере алмайды. Қиратасың ғой, – деп шырылдайды іштегілер. – Қорықпаңдар, түк те болмайды, – деп аю олардың сөздеріне құлақ аспайды. Кіп-кішкентай үйшіктің тұрғындары амалсыздан келіседі. Аю қорбаңдап үйшіктің төбесіне шығады. Сол-ақ екен, ескі үйшік сықырлап, шашылып қалады. Тықырлауық тышқан, бақылдауық бақа, қорқақ қоян, қу түлкі, сұр қасқыр – барлығы аман-есен үйшіктен шығып үлгереді. Аюға олар ренжімейді. Қайта барлығы бірігіп, бөренелерді тасып, тақтайларды сүргілеп, жаңа үйшік тұрғызуға кірісіп кетеді. Осылайша, достар өздеріне әп-әдемі, жап-жаңа үйшік соғып алыпты.
Fe + 2HCl = FeCl2 + H2 (1)
1моль 2моль
56г/моль 36,5г/моль
х г у+33,5г
2Fe + 3Cl2 = 2FeCl3 (2)
2моль 3моль
56г/моль 71г/моль
х г = m(Fe) - масса железа в образце
у г - масса соляной кислоты, израсходованной в ходе реакции (1)
у + 33,5 г - масса хлора, израсходованного в ходе реакции (2)
M(Fe) = 56 г/моль
M(HCl) = 1 + 35,5 = 36,5 г/моль
M(Cl2) = 35,5 * 2 = 71 г/моль
х г = (56 г/моль * 1 моль * у г) / (2 моль * 36,5 г/моль) = 56у/73 (3)
х г = (56 г/моль * 1 моль * (у + 33,5) г) / (3 моль * 71 г/моль) = (56у + 1876)/213 (4)
приравняем (3) к (4)
56у/73 = (56у + 1876)/(213)
11928у = 4088у + 136948
7840у = 136948
у = 17,47 г - масса соляной кислоты, израсходованной в ходе реакции (1)
17,47 + 33,5 = 50,97 г - масса хлора, израсходованного в ходе реакции (2)
m(Fe) = 56 * 17,47 : 73 = 13,40 г (по равенству (3))
m(Fe) = (56 * 17,47 + 1876) : 213 = 13,40 г (по равенству (4))
ответ: 13,40 г - масса железа в образце.