Өнеркәсіпте сутек метанда конвергенциялау ({\displaystyle CH_{4}+H_{2}O=3H_{2}+CO}{\displaystyle CH_{4}+H_{2}O=3H_{2}+CO}) несмесе суды электролиздеу ({\displaystyle 2H_{2}O=2H_{2}+O_{2}}{\displaystyle 2H_{2}O=2H_{2}+O_{2}}) арқылы ашылады. Мұнай және химия өнеркәсібінде қосымша өнім ретінде сутек бөлінеді. Лабараторияда сутекті сұйытылған тұз ({\displaystyle HCl}{\displaystyle HCl}) немесе күкірт (H2SО4) қышқылдарына мырышпен әсер етіп алады. Дүние жүзінде жылына шамамен 350*109 тонна сутек өндіріледі. Сутек, аммиак, тұз қышқылы, жасанды сұйық отын алуда, майларды гидрогенезациялауда, металдарды сутек-оттек жалынында кесуде, мұнай фракцияларын гидротазалау мен гидрокрекингісінде, тағыда басқа қолданылады. Атом энергетикасында изотоптары маңызды орын алады. Сутекті экологиялық таза орын ретінде қолданудын болашағы зор ({\displaystyle 2H_{2}+O_{2}=2H_{2}O}{\displaystyle 2H_{2}+O_{2}=2H_{2}O}).
Сутектің қолданылуы, оның жанғанда көп жылу бөлінетіндігіне негізделген. Әсіресе экологиялық таза отын ретінде сутектің болашағы зор. Себебі сутек жанғанда түзілетін өнім – су ауаны ластамайды. Әзірше сутекті көп мөлшерде метан мен судан алу қымбатқа түседі. Сутектің тиімдіракета отыны болатыны туралы кезінде Ц.Е.Циолковский де айтқан. Қазіргі кездегі негізгі энергия көзі – табиғи газ , мұнай, таскөмір. Жер қыртысындағы олардың қоры да шектеулі. Оның үстіне бұл аталған шикізаттарды пайдалануды сыртқы ортаның ластануына жол беріледі.
Сутегі, немесе сутек, (латынша Hydrogenium; H) – элементтердің периодтық жүйесінің IA тобындағы химиялық элемент, атомдық нөмірі 1, атомдық молекуласы 1,00797.
Объяснение:
Бұл табиғатта таралуы бойынша 9-шы орында тұрған элемент, оның үлесіне жер қыртысының 1,4%-ы тиеді, жер бетінде сутек байланысқан күйде (су, мұнай, тас көмір, т. б.), ал ғарышта 63%-ы болады.
Табиғатта тұрақты екі изотопы 1Н (протий) және 3Н (тритий) кездеседі, жасанды жолмен радиоактивті изотопы 3Н мен өте тұрақсыз 4Н алынған. Сутек - әлемде көп тараған элемент. Массасы бойынша атмосферадағы сутектің мөлшері 3,5 *10 -6% литосфера мен гидросферада – 1% , суда – 11,9%
m(Ca(OH)2чист.=w*m(р-ра)=0,03*350=10,5 г;
M(Ca(OH)2)=74 г/моль;
n(Ca(OH)2)=m/M=10,5/74=0,14 моль;
n(HNO3)=2*n(Ca(OH)2)=2*0,14=0,28 моль (по уравнению реакции);
M(HNO3)=63 г/моль;
m(HNO3)=n(HNO3)*M(HNO3)=0,28*63=17,64 г.