першым і сапраўдным настаўнікам даніка мальца быў вясковы падполыпчык мікола кужалевіч. аднак жыццё сутыкала героя і з шэрагам іншых настаўнікаў, такіх, як цаба, мар'я, рузя, дулемба. хлопчык, у якога абудзілася пачуццё нацыянальнай самасвядомасці, які адчуў сябе сынам свайго народа, не мог назваць сваімі настаўнікамі паноў цабу, рузю, дулембу, бо тыя ненавідзелі вучняў, абражалі іх, асабліваі пагардліва ставіліся да дзяцей беларусаў.
дарагім чалавекам, сябрам і дарадцам стала для даніка пані мар’я, бо яна адкрывала хлопчыку багацце і разнастайнасць свету, радасць і шчасце вучыцца, харашэць душой, адкрывала беларускую і польскую літаратуру, хараство польскага слова.
данік любуецца знешнім хараством настаўніцы, з захапленнем глядзіць на мілы твар, які абрамляе шапка кучаравых, коратка пастрыжаных валасоў, на чорныя доўгія вейкі, якія прыкрываюць жывыя карыя вочы, на белую зграбную ручку. даніку так хацелася, каб гэтая рука легла яму на галаву. хлопчык захапляецца непасрэднасцю, шчырасцю настаўніцы, яе здольнасцю паспачуваць чужой бядзе, парадавацца поспеху вучня, яму.
пані мар'я любіць сваіх вучняў, падтрымлівае іх стараннасць, карае нядбайнасць, верыць у духоўныя мажлівасці беларускіх дзяцей, у тое, што з цягам часу яны змогуць унесці свой уклад у духоўную скарбніцуі чалавецтва. дзеці таксама любілі сваю «кіраўнічыху», бо яна вылучалася інтэлігентнасцю, дэмакратызмам шчырым жаданнем навучыць, выхаваць, падтрымаць сваіх выхаванцаў.
надеюсь смогла
2. 1) в оцепенение
3. 3) саранча
4. 3) пальмовый вор (рак)
5. 1) устрица и краб горошина
6. 4) у млекопит.
7. 3) моржа
8. 4) наземно-возд.
9. 2) в нижн.слоях водоемов.
10. 3) макропланктон.
11. 3) птицы
12. 3) запечатл.
13. 4) конкуренция
14. 3) охота, браконьерство
15. 2) олени
16. 4) лесные массивы Полесья и лесостепной зоны, горные леса Крыма, Карпат 5) тундра 6) полупустыни, засушл.степи
17. 3) ворона - сапрофаг, 4) лисица - полифаг, 5)жаба - зоофаг 6) тигр -полифаг
18. в почве - кроты, землеройки, змеи
в темных местах (пещеры) - летучие мыши, пещерные пауки и крабы,
на глубине вод - рыбы, гидры,
19. Издавна: Медведи (кровь, сало), бобры (железы), марал (рога), волк-пантера-змеи-олени (желчь). В восточной медицине: свиные и говяжьи пузыри, конский волос, свиную щетину, перо и пух домашних птиц, копыта и рога, кости и шкуры животных.
В современной: змеиный яд, животные жиры Барсук, медведь), выделения (бобер), продукты жизнедеятельности пчел и другие, костная ткань, яд скорпионов.