Рамантызм – надзвычай важны этап у развіцці культуры, гэта сапраўдная рэвалюцыя ў мастацтве, не толькі ў літаратуры. Рамантыкі падпарадкавалі сабе тэатр, жывапіс, музыку, філасофію, многія гуманітарныя навукі. А ў літаратуры тэмп развіцця надзвычай паскорыўся, новыя плыні і напрамкі ўзнікалі і развіваліся нават за месяцы. Як ні ў адну іншую эпоху, літаратура рамантызму звязана з філасофіяй. Рамантыкі сцвярджалі веру ў панаванне духоўнага пачатку ў жыцці, падпарадкаванне матэрыі духу. Адным з выдатных пісьменнікаў-рамантыкаў быў Ян Баршчэўскі. Вяршыняй творчасці пісьменніка стала кніга "Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях". Яна складаецца з чатырнаццаці апавяданняў міфалагічна-фальклорнага зместу, сюжэты якіх скаладаюць аповеды падарожнікаў у доме шляхціца Завальні падчас доўгіх зімовых вечароў. Усе апавяданні глыбока павучальныя і ў той жа час займальныя. Найбольш цікавыя апавяданні "Плачка" і "Сын Буры". "Плачка" - адно з самых незвычайных апавяданняў кнігі. У гэтай гісторыі апісваецца незвычайная прыгожая кабета, якая з'яўляецца ў пакінутых дамах, у пустых касцёлах і на руінах. На яе вачах заўсёды блішчэлі слёзы, з-за таго людзі называлі яе Плачкай. Вобраз Плачкі сымвалізуе, што ў чалавека на першым месце павінны быць не матэрыальныя, а духоўныя каштоўнасці. Яна плача, бо іх, каштоўнасці, не бачаць, не разумеюць, ганяюцца за ўяўным, несапраўдным. У апавяданні "Сын Буры" сляпы Францішак расказвае пра сваю сустрэчу з дзіўным пілігрымам, які назваў сябе Сынам Буры. У час буры гэты чалавек не хаваўся ад дажджу і ветру. Сын Буры расказаў, як некалі каля беднай хаціны сваіх бацькоў спаткаў Плачку, апранутую ў сукенку вясёлкавых колераў і з кветкамі на галаве. Плачка паказала юнаку далёкі свет, над якім пад аблакамі кружылі арлы. Хлопец вырашыў пабачыць, што дзеецца на свеце, і з таго часу блукае па зямлі. Сын Буры - чалавек, апантаны вечнай прагай творчасці, пошуку ісціны, пазнання, дзеяння. Вобразы Плачкі і Сына Буры арыгінальны і не сустракаюцца ў іншых славянскіх літаратурах. Кніга "Шляхціц Завальня" ўздымае перш за ўсё маральна-этычныя праблемы. Але паўстаюць яны ў цікавых міфалагічных вобразах.
Калі нараджаецца чалавек, разам з вялізным светам, разам з жыццём ён набывае сям’ю. Нарадзіцца ў сям’і, сярод блізкіх, тых, хто любяць цябе людзей – гэта велізарнае шчасце. Толькі ў сям’і можна здабыць упэўненасць, спакой, толькі родныя людзі заўсёды зразумеюць цябе, падтрымаюць, даруюць. Дзеля сваёй сям’і чалавек здольны на подзвіг, абараняючы свайго дзіцяці, маці, не раздумваючы, ідзе на смерць, дзеля маці або бацькі дзіця можа ахвяраваць сваімі жаданнямі.
Сям’я – маленькая радзіма, маленькі свет, які заўсёды побач. Нават калі родныя табе людзі далёка, ты ўсё роўна адчуваеш іх клопат, увагу, ты ведаеш, што ёсць людзі, якім ты не абыякавы, людзі, якія прыйдуць да цябе на дапамогу, а савет родных будзе заўсёды шчырым і карысным.
Мне вельмі пашанцавала ў жыцці, я нарадзілася ў вялікай сям’і. З дзяцінства мяне расцілі мая мама і сястра, у адным горадзе, зусім недалёка жыве мая цётка, а на ўскраіне, жывуць дзядуля і бабуля. Сям’я наша дружная, мы не ведаем слоў тваё або маё, у нас, усё агульнае. Радасці і беды мы перажываем ўсе разам. Самыя мудрыя дзядуля і бабуля, пражылі цяжкае, але вельмі цікавае жыццё. Дзядуля яшчэ падлеткам ўдзельнічаў у Вялікай Айчыннай вайне, ён быў у партызанскім атрадзе. Яго апавяданні, мы ўнукі, слухаем, раскрыўшы рты, я часта думаю, што яму было столькі ж гадоў, як і мне, колькі ж страху і гора прыйшлося перажыць яму, яшчэ, быўшы зусім дзяцём? Усе тады гераічна выносілі нягоды, але подзвігі дзяцей – байцоў, гэта прыклад для нас. Мая бабуля ў вайну была гвалтоўна сагнана ў Нямеччыну, ёй, юнай дзяўчыне, прыйшлося жыць і працаваць далёка ад родных. Бабуля казала, што ўсё можна было перажыць, але расстанне з роднымі была проста невыноснае, а яшчэ свядомасць таго, што працаваць даводзіцца на ворагаў, тых, хто забівае зараз тваіх братоў і бацькоў, гэтыя думкі, гэтая туга і безвыходнасць проста разрывалі душу. Толькі вера ў перамогу, толькі надзея на сустрэчу з роднымі дапамагала выжыць.
