Паразитизм (гр. parasіtos – арамтамақ) — белгілі бір организмнің (паразиттің) екінші бір организмді (иені) тіршілік ортасы ретінде пайдаланып, сонда өсіп дамуы, қоректенуі.
Паразит организмнің сыртында тіршілік етсе эктопаразит, ал ішкі органдар мен тін, ұлпаларда тіршілік етсе эндопаразит деп аталады. Паразитизм вирустар мен бактериялардан бастап, өсімдіктер арасында да, жануарлар арасында да кездеседі. Сондай-ақ, түгелімен паразиттерден ғана тұратын «кластар» мен «отрядтар» бар. Мысалы, қарапайымдардан споровиктер, жалпақ құрттардан трематодалар, моногенеялар, цестодалар, жәндіктердің ішінде бүргелер мен биттер, т.б.
Жоғары сатыдағы өсімдіктер арасында омела (лат. vіscum) және сұңғыла (лат. orobanche) туыстарын айтуға болады. Жалпы бір организмде паразиттің бірнеше түрі тіршілік етеді, олар әр түрлі органдар мен тіндерде (ұлпаларда) орнығады да, өзгеше қауымдастық — паразитоценоз құрады. Паразиттің даму сатысының бір кезеңі иесі организмінде (мысалы, тек қоректену кезінде) өтетін болса, оны «уақытша паразитизм» деп, ал дамуының көпшілік уақыты иесі организмінде өтетін болса «тұрақты паразитизм» деп атайды.
Паразиттер облигатты (міндетті) және факультативті (міндетті емес) деп бөлінеді. Паразиттерге тән ерекшелік — тіршілік ету жағдайына байланысты оларда бір органдары (мысалы, ас қорыту, сезім жүйесінің, т.б.) жойылса, керісінше екінші бір органдары (мысалы, көбею, бекіну, т.б.) күрделілене түседі. Паразитизм процесі кезінде паразиттердің дамуы бір ғана емес, бірнеше иеде өтуі мүмкін. Мысалы, безгек қоздырғышының иелері — адам мен анофелес туысына жататын маса; эхинококк ауруы қоздырғышының иелері — адам мен ит, т.б.
Паразитизм өсімдіктер арасында да кең тараған. Бірақ мүк, қырыққұлақтәрізділер, жалаңаш тұқымдылар арасында паразитизм кездеспейді. Паразитизмнің табиғаттағы организмдер популяциясын реттеуде және сұрыптау процесінде маңызы болғанымен, адам денсаулығына, жануарларға, өсімдіктерге өте көп зиян келтіреді. Паразитизм мәселелерін биология, медицина, ветеринария, агрономия, паразитология, вирусология, т.б. ғылым салалары зерттейді;
№ 1
ген признак
А черная окраска
а красная окраска
РЕШЕНИЕ
Р аа х АА
G а А
F1 Аа
черные 100%
№ 2
Р Аа х Аа
чер чер
G А а А а
F1 АА Аа Аа аа
чер чер чер крас
№ 3
ген признак
А вихрастая
а гладкая
РЕШЕНИЕ
1)
Р Аа х Аа
вихр вихр
G А а А а
F1 АА Аа Аа аа
вихрастые глад
ответ: 13 особей
РЕШЕНИЕ
2)
Р Аа х аа
вихр глад
G А а а
F1 Аа аа
ответ: генотипы родителей - Аа, аа
генотипы детей - Аа, аа
№ 4
ген признак
А коричневый мех
а голубовато-серый мех
РЕШЕНИЕ
Р. Аа Х Аа
G А а А а
F1 АА Аа Аа аа
коричневые гол-сер
ответ генотипы исходных форм - Аа
№ 5
ген признак
А карие глаза
а голубые глаза
РЕШЕНИЕ
Р Аа х аа
G А а а
F1 Аа аа
кар. гол
ответ: потомство: 50% карие глаза, 50% голубые глаза
№ 6
ген признак
А норма
а альбинос
РЕШЕНИЕ
Р Аа х аа
G А а а
F1 Аа аа
норм. альб.
ответ: вероятность рождения ребенка альбиноса - 50%
№7
ген признак
А комолость
а рогатость
В черная шерсть
в красная шерсть
РЕШЕНИЕ
1)
Р АаВв х АаВв
G АВ Ав аВ ав АВ Ав аВ ав
F1 решетка Пеннета ,3 закон Менделя
ответ: 9 - комолых черных
3 - комолых красных
3 - рогатых черных
1 - рогатая красная
2) Р аавв х АаВв
корова бык
G ав АВ Ав аВ ав
F1 АаВв Аавв ааВв аавв
ком. чер ком. кр. рог.чер рог. кр.
№ 8
ген признак
А черный
а кофейный
В короткая шерсть
в длинная шерсть
РЕШЕНИЕ
1) решетка Пеннета , 3 закон Менделя
Черных короткошерстных будет 9/16 или 56,28%
2) надо для скрещивания подобрать собаку кофейного цвета с длинной шерстью, если скрещивание не даст расщепления , значит это чистопородная собака, если появятся новые признаки , значит собака гетерозиготная и не чистопородная.