Сына жазуы, шумер жазуы – б.з.б. 4 – 3-мыңжылдықтарда Алдыңғы Азияда кең тараған көне жазу түрі. Сына тәріздес сызықшалардың үйлесімді жиынтығы болып табылатын мұндай жазуларды шумерлер, аккадтықтар, эламдықтар, хурриттер қолданған. Шумерлердің 4-мыңжылдықтың 1-жартысынан 3-мыңжылдықтың басына дейін Тигр мен Евфрат өзендері бойын мекендеген тайпалар екені туралы деректер осы сына жазбаларында сақталған.
Сына жазуының нақты пайда болу мерзімі белгісіз, шамамен б.з.б. 4-мыңжылдықта қолданыста болған. Сына жазуы парсы жерінен және Месопотамия өңірінен табылған, олардың таңбалары бір-біріне өте ұқсас. Зерттеушілердің пікірінше, алғаш бұл жазу сына тәрізді болмаған, таңбаларда түрлі деректі, дерексіз бейнелер салынған. Алғаш 1621 ж. Италия саяхатшысы Пьетро делла Валле сына жазуын зерттесе, 1684 ж. Эгелберт Кемпфор көне парсы жазуының көшірмелерін жариялап, сына жазуы атауын алғаш ғылыми айналымға енгізді. Сондай-ақ дат ғалымы К.Нибур Персопольдағы жазуларды (1765 ж.), Г.Роулинсон мен Э.Хинкс парсы жеріндегі жазуларды қағазға түсірген. Парсы жерінен табылған сына жазуын Г.Гротефенд зерттеді, ол сөздердің көне парсы тіліндегі айтылуын ескере отырып, олардың айтылуы мен жазылуын салыстырды. Көне парсы жазулары қазіргі Шираз қаласына жақын маңдағы Дариуш (Дария) пен Хашуариш (Ксеркс) сарайлары қалдықтарын аршу кезінде түсіріліп алынған.
Черты |
Жакерия (1358 г.) |
Восстание Уота Тайлера (1381 г.) |
Район |
Северо-восток Франции. |
Юг Англии (Эссен, Кент, Норфолк, Лондон). |
Предводители |
Гильом Каль – крестьянин. В Париже – староста Этьен Марсель (несколько месяцев в руках восставших). |
Уот Тайлер – сельский ремесленник (кровельщик). Джон Болл – проповедник. |
|
Характеристика начального этапа |
Стихийное восстание. |
Стихийное, но имело идеологическую подготовку. |
Продолжительность |
Около 2 недель – кратковременное. |
2 месяца (май-июнь). |
Повод |
Нужда и бедствия от войны. |
Злоупотребления сборщиков налогов. |
Характер действий |
Резкая враждебность, жестокость, антисеньорская направленность. Вера в хорошего короля. Расправы с королевскими советниками, погромы судов и пр. |
Резкая враждебность, жестокость, антисеньорская направленность. Вера в хорошего короля. Расправы с королевскими советниками, погромы судов и пр. |
Требования |
Отсутствовали. |
Встречи с королем Ричардом II с выдвижением требований: 1-ая встреча: отмена барщины; ликвидация личной зависимости; невысокая единообразная денежная рента; прощение восставших. 2-ая встреча: отменить рабочие законы; возврат феодалами захваченных земель; отобрать земли у церкви и раздать крестьянам; отмена феодальных привилегий; предоставление всем равных прав. |
Судьба лидера |
Во время переговоров арестован и казнен. |
Убит во время переговоров. |
