Литосфералық тақталар -Жер литосферасының мейілінше ауқымды бөліктері. Литосфералық тақталар тектоникасы, немесе жаңа жаһандык тектоника деп аталатын геотектоникалық тұжырымдамаға сәйкес, жердің литосфералық қабаты он бес шамалы ірі-ірі дербес литосфералық тақталарға дараланған; бұл тақталардың әрқайсысы астеносфера бетімен көлбеу бағытта ұдайы жылжып отырады (континенттер ығуы, мұхит түбінің спредингі). Әрбір литосфералық тақта мүхиттық орталық жоталардың нақ орта тұсына сәйкес келетін мұхиттық рифтер түрінде көрініс беретін созылу аймағынан Беньофф-Заварицкий-Вадати белдемі деп аталатын сығымдалу белдеміне қарай жылжиды. Аталған белдем екі қозғалмалы тақтаның бір-бірімен соқтығысу аймағы болып табылады, бұл соқтығысу жұқа мұхиттық литосфераның біршама қалың континенттік литосфера астына қарай сұғынуы (субдукция) немесе екі континенттің соқтығысуы (коллизия) нәтижесінде туындайды. Литосфералық тақталардың созылу не бір-бірінен ажырау шекаралары "дивергенттік шекаралар" деп аталса, олардың соқтығысу аймақтары "конвергенттік шекара" деп аталады. Литосфералық тақталар тектоникасы тұжырымдамасына сәйкес, Жер шарындағы тектоникалык белсенділік (жерсілкінулер, жанартаулар әрекеті, жылу ағымдарының жоғары мөлшері, цунами толқындары және т.б.) тек қана осы литосфера шекараларына шоғырланған (бұл өңірлер. Жекелеген Л.т-лардың көлбеу бағытта жылжу жылдамдығы орта есеппен жылына 1—2 см-ден 10—12 см-ге дейін жететіндігі анықталған. [1]
Хиби́ны (кильд. Умптек) — крупнейший горный массив на Кольском полуострове. Геологический возраст — около 390 млн лет. Вершины платообразные, склоны крутые с отдельными снежниками. Известны 4 небольших ледника общей площадью 0,1 км². Высшая точка — гора Юдычвумчорр (1200,6 м над уровнем моря). В центре расположены плато Кукисвумчорр и Часначорр. У подножия расположены города Апатиты и Кировск
Объяснение:
средневысотных хребтов и массивов в центральной части Чукотского автономного округа, в северо-восточной части Дальнего Востока России. Является частью Восточно-Сибирской возвышенности[de]. Длина около 450 км[4].
Чукотское нагорье простирается от Чаунской губы до Анадырского залива и разделяет бассейны Тихого и Северного Ледовитого океанов.
Для Чукотского нагорья характерны сглаженные формы рельефа с отметками высот в среднем 1000 м, помимо которых отмечаются сильно эродированные массивы и лавовые плоскогорья, а также отдельные протяжённые гряды и кряжи высотой до 1800 м[5].
