XIX ғасырдың екінші жартысындағы білім беру мен ағарту ісінің даму ерекшеліктерін берілген мәтіннен анықтап, сұрақтарға жауап беріңіз. Әр дұрыс жауапқа екі . 1. Білім беру жүйесінде қандай өзгеріс орын алды? 2. Жаңа әдістемелік мектептердің ашылуының себебі? 3. ХІХ-XX ғасырлардың бас кезінде мектептерде қандай пәндер оқытылды 4. Қазақ жерінде не себепті қазақ-орыс мектептері ашылды? *
Қазақ жерінің Ресей құрамына қосылуы ағарту саласының кеңеюіне, жергілікті халық дəстүрі мен мəдениетінің жаңа сипат алуына әсер етті. ХІХ-XX ғасырлардың бас кезінде Қазақстанда халыққа білім беру ісі екі: діни және зайырлы бағытта жүргізілді. Мұсылман мектептерін реформалау қозғалысы басталды. Оны ұйымдастырушылар жәдидшілдер болды. XX ғасырдың бас кезінен бастап жаңа әдістемелік мектептер пайда бола бастады. Жадидшілдер мектептерде арифметика, география, жаратылыстану, тарих сияқты басқа да зайырлы пәндерді оқыту қажеттігін дәлелдеді. Жаңа әдістемелік мектептерде білімді де білікті мұғалімдер сабақ берді, оларда қажетті оқу құралдары мен жабдықтары жеткілікті болды. Қазақстанда жаңа оқу жүйесінің дамуы Омбы, Орынбор, Семей, Орал қалаларында орысша білім беретін мектептердің ашылуынан көрініс тапты. Қазақстанды өнеркәсіптік тұрғыдан игерудің басталуына байланысты сауатты да білімді адамдарға деген сұраныс арта түсті. Сондықтан да 1850 жылы Орынборда оқу мерзімі жетіжылдық жаңа үлгідегі мектеп ашылды. Онда негізінен хатшылар мен аудармашылар даярланды, орыс тарихы, математика, география, геометрия, сондай-ақ исламның негіздері оқытылды.
Во времена Ивана IV приказная система была еще относительно молода и работала на пользу государства, это была сравнительно эффективно работавшая администрация. Во времена Алексея Михайловича приказная система неоправдано разрослась и превратилась в злокачественную бюрократию с пересекавшимися юрисдикциями, которая больше была подвержена коррупции. Приказы времен Алексея Михайловича были неэффективны, и их деятельность вызывала раздражение у простого народа. Поэтому вскоре, при Петре I, приказная администрация была ликвидирована и заменена системой коллегий, намного более компактной и эффективной.