XVII ғасырдың аяғында Қазақ хандығына Оңтүстік-батыстан жайық казактары қолдаған еділ қалмақтары шапқыншылық жасады, солтүстіктен сібір казактары шабуылдады; Жайыктың арғы бетіндегі қоныстардан башқұрттар да дәмеленді. Оңтүстіктен қазақтарға Орта Азия хандықтарының (Бұхара, Хиуа) билеушілері қысым көрсетті. Бірақ қазақ халқына ең каһарлы қауіп шығыстан — күшті де агрессияшыл Жоңғар хандығы тарапынан төнді. Бұл дүрбелең замандағы Қазақ Ордасының ханы Тәуке болатын. Халық берген, тарихқа енген есімі — Әз-Тәуке, яғни, дана Тәуке.
Біртұтас Қазақ Ордасында тура отыз бес жыл билік құрған Әз-Тәуке әкесінің көзі тірісінде Шығыс Түркістан тарабындағы елшілікке қатысады. 1680 жылы ақ киізге көтерілгенде ақыл тоқтатқан кемел жаста Есім хан заманының оқиғаларынан нақты хабардар Жәңгір хан заманындағы ахуалға тікелей куәгер деген сөз қайраткер ретінде қалыптасу кезеңі отыз жылдық, тыныштық дәуіріне сәйкеседі, Тәукенің жауынгер хан емес, ақылман хан ретінде тарихқа енуінің түп төркіні осында жатқан сияқты. Егер арғы тарихқа бойласак, Тәукені Қасым ханға ұқсатар едік. Бірақ сол, касқа жолды Қасымның өзі ең алдымен әскербасы болатын.
