Пролетариа́т (нем. Proletariat от лат. proletarius — букв. «производящий потомство») — социальный класс, для которого работа по найму (продажа собственной рабочей силы) является по существу единственным источником средств к существованию[1].
Согласно представлениям марксистов, пролетариат совершенно лишён капитала и того, что может быть использовано как капитал. Энгельс видел причину возникновения пролетариата в широком использовании машин, которые вытеснили рабочих из производства, понизили ценность рабочей силы[2]. Термин широко использовался Марксом и его сторонниками исходя из тезиса о тенденции к обнищанию широких масс при капитализме, превращении большинства населения в пролетариат. Однако фактическое формирование слоя «рабочей аристократии» привело к кризису понятия пролетариата в марксистской литературе, в результате которого в качестве родового понятия утвердился термин «рабочий класс», по отношению к которому термин «пролетариат» является частным случаем[3]. Типичным, но не единственным примером пролетариев является промышленный пролетариат, наряду с которым в современной экономике функционируют также и «пролетарии умственного труда»[4] — как часть «совокупного рабочего», работников материального производства, вынужденных жить своим трудом, которые «только тогда и могут существовать, когда находят работу».
Объяснение:Капиталистік құрылыс Батыс Еуропа елдерінде 15 – 16 ғасырларда пайда болды. Капиталистік қатынастар тауар өндірісінің дамуы мен тауар өндірісінің жіктелуіне байланысты қалыптаса бастады. Өнеркәсіп өндірісі оқшауланып экономика саласына айналды, тауар айырбасы кеңейіп, күрделілене түсті, соның нәтижесінде ақша мен сауда пайда болды. Бұл екеуі ортағасырлық қалаларда саудагерлердің қолына шоғырланды, сөйтіп ақша капиталға, пайда табу құралына айналды. Қоғамда меркантилизм ілімі басым сипат алды. Бұл ілімді қолдаушылардың пікірінше, байлық тек сауда саласында ғана пайда болады. 18 – 19 ғасырларда өндірістік капитализм қалыптасып, классикалық эконономика теория негіздері қаланды. Оның белгілері мен ұстанымдары:
1) негізгі құрал-жабдық жеке меншік түрінде буржуазияның қолында болады;
2) жұмыскерлер құрал-жабдықтан айырылған, олардың тек құқықтық бостандықтары ғана бар, сол себептен олар капитал иелеріне жұмыс күшін сатып, еңбек ақы алады;
3) өндірістің мақсаты – пайда алу, ол өндірістің негізгі қозғаушы күші болып саналады;
4) кәсіпорындар капиталистердің жеке меншігінде болады;
5) кәсіпорынды капиталистің өзі басқарады;
6) өндірушілер бытыраңқы, рыноктың қажеттілігі белгісіз, өндірістің негізгі демеушісі – еркін бәсеке;
7) өндірісті құн заңы реттейді;
8) өндіріс капиталистері – орташа пайдаға ие болады, сауда капиталистері – сауда пайдасын, несие капиталистері – несие пайызын алады. Классикалық капитализм еркін бәсекелі экон. құрылымға жатады. Онда өндіріс пен тұтынудың тепе-теңдігі, бір жағынан, мыңдаған ұсақ және орташа өндірушілер, екінші жағынан, көптеген жеке тұтынушылар арасындағы еркін бәсеке арқылы қалыптасты. Ал мемлекет тек “ойын тәртібін” белгілеп, оны бақылап отырды. Өндіріске қажет қаржы көлемінің ұлғаюы нәтижесінде капиталистік бірлестіктер пайда болды, бәсеке күшейіп, өндіріс пен капитал шоғырланды, қоғамда монополиялық үстемдік орнады.
Ну чей ответ лучше ?><
