Б.з.д. 2 мыңжылдықтың алғашқы ширегі бітер кезде (Қола дәуірі) Еділ мен Алтай арасында мал шаруашылығымен айналасқан адамдар қола жасауды меңгерді. Оңтүстік Сібірдегі Ачинск қаласы маңындағы Андроново селосынан қола дәуірі ескерткіштері алғаш рет табылды. Оны 1913 ж. Б.Г. Андрианов ашты. Ғылымда шартты түрде Қазақстан жеріндегі қола дәуірі ескерткіштерін Андронов ескерткіштері деп атайды. Бұл атауды ғылыми айналымға 1927 жылы С. А. Теплоухов енгізген. 1927 жылы археолог М.П.Грязнов осындай қорымды Батыс Қазақстаннан да тапты. Андронов ескерткіштері Қазақстан, Орта Азия, Сібір жерлерінен табылып отыр. Андронов мәдени-тарихи қауымының негізгі орталықтарының бірі Қазақстан аумағында болды. Батыс аудандардың андроновтық тұрғындары қима мәдениетінің туысқан тайпаларының ықпалына үнемі түсіп және өз тарапынан оларға тікелей ықпал жасап отырды. Археологиялық деректер андроновтық тұрғындардың басым көпшілігі отырықшылық өмір сүргенін көрсетеді. Қоныс-мекендер кең жайылма шалғыны бар өзендердің жағаларына орналасты. Патриархаттық отбасылардың үйлері үлкен жер төбелер болды; олардың жанынан әр түрлі шаруашылық жайлар мен мал қамайтын қашалар салынды. Бұл қоныс-мекендерге мал бағу кәсібі едәуір басым малшылық-егіншілік шаруашылығының кешенді сипаты тән болды.
Тридцатилетняя война была первой войной, затронувшей все слои населения. В западной истории она осталась одним из самых тяжёлых европейских конфликтов в ряду предшественников Мировых войн XX века. Наибольший урон был нанесён Германии, где, по некоторым оценкам, погибло 5 млн человек. Многие регионы страны были опустошены и долгое время оставались безлюдными. Сокрушительный удар был нанесён производительным силам Германии. В армиях обоих противоборствующих сторон разразились эпидемии, неизменные спутники войн. Приток солдат из заграницы, постоянная дислокация войск с одного фронта на другой, а также бегство гражданского населения, распространяли мор всё дальше от очагов заболеваний. Чума стала значимым фактором войны. Немедленным результатом войны явилось то, что свыше 300 мелких германских государств получили полный суверенитет при номинальном членстве в Священной Римской империи. Эта ситуация сохранялась вплоть до конца существования первой империи в 1806 году. Война не привела к автоматическому краху Габсбургов, но изменила расстановку сил в Европе. Гегемония перешла к Франции. Упадок Испании стал очевиден. Кроме того, Швеция стала великой державой, значительно укрепив свои позиции на Балтике. Приверженцы всех религий (католицизма, лютеранства, кальвинизма) обрели в империи равные права. Главным итогом Тридцатилетней войны стало резкое ослабление влияния религиозных факторов на жизнь государств Европы. Их внешняя политика стала основываться на экономических, династических и геополитических интересах. С Вестфальского мира принято вести отсчёт современной эпохи в международных отношениях