Азақ тілі мен әдебиеті т2» пәнінен 2-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары
тыңдалым
электр қуаты- өндірілетін отын түрлерінің 1/5 бөлігі электр қуатын және жылуды беліп
шығару үшін пайдаланылады. қуаттың басқа түріне қарағанда электр қуатының көптеген
колайлы жақтары бар. оны механикалық, жарық және жылу қуатына түрлендіріп сым арқылы
тасымалдауға болады. электр қуатын шаруашылықтың кештеген салаларында пайдаланады.
қазақстанда электр стансасының 3 түрі колданылады. жылу электр стансалары 2 түрге бөлінеді;
1.конденсациялы
2.жылу электр орталықтары.
конденсациялы стансалар тек қана электр қуатын өндіреді. мұндай стансалар электр
қуатымен үлкен аудандарды қамтамасыз етеді. сондықтан да оларды мемлекеттік аумақтық
электр стансалары (маэс) дейді. бұл стансалар барлық өндірілетін электр қуатының 12 белігін
береді. конденсациялы стансаларды қосуға көп уақыт қажет (орта есеппен 5 сағат). сондықтан
оларға жыл бойы бірқалыпты жұмыс жасап тұру кажет. тоқтатқан жағдайда электрмен
қамтамасыз ету жүйесі бұзылады. конденсациялы стансалар отын көзіне, суға жақын
орналастырылады.
жылу электр стансаларының келесі түрі жылу электр орталығы (жэо). бұл жерде электр
қуаты мен жылуды өндіру жинақталған. стансаның мұндай түрі отынды пайдалану
коэффициентін конденсациялы стансаға қарағанда екі есеге ұлғайтады.
жэ0- жылуды 20 километрден артық тасымалдау тиімсіз болғандықтан, қалаларда
орналастырады. жылу электр стансалары шамадан тыс көмірқышқыл газын бөліп
шығаратындықтан, қоршаған орта ластанады. электр куаты кез келген жерге жоғары вольтты
электр желісімен тасымалданады (эжт).
белгілі бір ауданға энергия қаншалықты қажет болса, соншалықты электр қуатын жеткізе
алады. сондықтан да жылу электр қуатын отынға және тұтынушыға жакын орналастырады.
электр стансасының келесі типі - су электр стансасы республикамыздағы электр қуатының, ең
арзан түрі. яғни ағынды судың қуаты ң қатысуынсыз алынады және отынды үнемдеудегі
жетекші өнеркәсіптің бірі.
1. мәтінге тірек болатын сөздерді табыңыз
а. электр қуаты, жылу электр стансалары,көмірқышқыл газы
b. , үнемдеу, қоршаған орта
с. бұзылады, аудан, станса
д. қазақстанда, бір қалыпты, бөліп шығарады{1}
2. мәтіннің негізгі идеясына сәйкес келетін тұжырымды анықтаңыз.
а) электр куаты кез келген жерге жоғары вольтты электр желісімен тасымалданады
в) электр қуаты- өндірілетін отын түрлерінің 1/5 бөлігі электр қуатын және жылуды бөліп шығару
үшін пайдаланылады.
c) конденсациялы стансалар тек қана электр қуатын өндіреді
д) жылу электр қуатын отынға және тұтынушыға жакын орналастырады. {1}
3. тыңдалым мәтіні мазмұны бойынша 1 шын» ақпаратты белгілеңіз.
шын
жалған
мәтіндегі ақпараттар
жылу электр стансалары 2 түрге бөлінеді
ағынды судың қуаты ң қатысуымен алынады
| конденсациялыстансалар тек қана электр қуатын өндірмейді.
b
с
(1)]
4. бос орынға қажетті сөзді қойып сөйлемді толықтырыңыз.
элетр қуатымен, электр желісімен, электр жолымен, электр шамымен
электр куаты кез келген жерге жоғары вольтты
тасымалданады{1}
