Жылы жаққа ұшатын құстар
Жылы жаққа ұшатын құстарды "жыл құстары" деп атайды. Наурыз айында ұшып келіп, өніп-өсіп, қараша айында жылы жаққа ұшып кетеді. Енді солардың ішінде кейбіреулеріне тоқтала кетейік:
Аққу - жыл құсы. Қыс жылы кезде аққудың біраз тобы Каспий теңізінің солтүстік-шығыс жағалауында – Ақтау қаласының маңында қыстап шығады.
Аққуды қазақ халқы ежелден қастерлеп, бақыттың бастамасы, жақсылықтың жаршысы, пәктіктің, сұлулықтың белгісі деп есептейді әрі киелі құс төресі санап, оған ешуақытта оқ атпайды. Аққудың аталығын «сапар», балапанын «көгілдір», мойнын «сұңғақ» деп дәріптейді.
Сүңгуір үйрек – жыл құсы. Ұяларын тайыз суға, бөген не көл жағалауларына салады. Сәуір – мамыр айларында 5 – 14 жұмыртқа салып, оларды мекиені 4 аптадай басады. Балапаны 1,5 – 2 айда қанаттанып, өздігінен ұша алады. Сүңгуір үйрек су өсімдіктері және омыртқасыздармен қоректенеді.
Шағалалар да жыл құстары.Олар жақсы ұшып, жүзеді, бірақ суға сүңги алмайды. Қанаттары ұзын, аяқтары қысқа, аяқ саусақтарының арасы жарғақты. Шоғыр құрып тіршілік ететін түрлері де бар. Ұясын жерге, шың басына, судағы жартасқа шөптен жасайды. Ірі жәндіктермен, моллюскалармен, тышқан тәрізді кемірушілермен, балықтармен қоректенеді.
әлемдегі ең ірі көлдердің тізімінде к тұз (Каспий теңізінен кейінгі) көлі, және 13-ші. батыс бөлігінде, ол іс жүзінде, балғын, және шығыс болып табылады - - тұзды сумен түрлі химиялық сипаттамалары бар екі бөлікке тар бұғазы арқылы бөлінген бұл көлі бірегей болып табылады.
көл Балқаш-Алакөл өзен бассейндері жатады және Қазақстанның үш өңірінде оң орналасқан: Алматы, Жамбыл және Қарағанды. Көлдің солтүстігінде Бетпақ Дала созылып, және Шу-Іле тауларында, құм және Тауқұм Сарыесік Атырау оңтүстігінде орналасқан батысқа байтақ қазақ төмен төбеден созылып жатыр., Qazaqstannıñ şığıs böliginde endorheic köl polupresnovodnoe ekinşi iri
älemdegi eñ iri kölderdiñ tiziminde köpjıldıq tuz (Kaspïy teñizinen keyingi) köli, jäne 13-şi. batıs böliginde, ol is jüzinde, balğın, jäne şığıs bolıp tabıladı - - tuzdı swmen türli xïmïyalıq sïpattamaları bar eki bölikke tar buğazı arqılı bölingen bul köli biregey bolıp tabıladı.
köl Balqaş-Alaköl özen basseynderi jatadı jäne Qazaqstannıñ üş öñirinde oñ ornalasqan: Almatı, Jambıl jäne Qarağandı. Köldiñ soltüstiginde Betpaq Dala sozılıp, jäne Şw-Ile tawlarında, qum jäne Tawqum Sarıesik Atıraw oñtüstiginde ornalasqan batısqa baytaq qazaq tömen töbeden sozılıp jatır.