Ол XIV-XVII ғасырларда Алтын Орда дәуірінде қазіргі Қазақстан территориясына қоныс аударған жергілікті түркі тайпаларының тілі ретінде қалыптасты [2]. Ол 17 ғасырдың ортасында қыпшақ-ноғай кіші тобының басқа тілдерінен толығымен бөлініп шықты [3].
Қазақ тілінің айрықша ерекшеліктеріне «m-b-p» және «n-d-t» фонемаларын кезектестіріп, түрік тіліндегі жалпы сөздердегі «ch» және «sh» фонемаларын «sh» және «s» -мен алмастыратын қыпшақ-ноғай тармағы жатады. сөздегі орны бойынша, сонымен қатар басқа топшалардың тілдерімен салыстырғанда, парсы және араб тілдерінен алынған қарыздар
Ұстаз... Қандай қасиетті сөз! Әр адамның жүрегіне ерекше жылулық нұрын себетін аяулы тұлға бейнесімен өзектес ұғым. А ң жүрегінде қадір тұтып, құрметтейтін екі ұғым болса, соның бірі Ұстаз. «Ұстаз» деген қазақ баласы үшін қашанда қасиетті, қадірлі болған. «Ұстаздан тәрбие алған» немесе «ұстаз алдын көрген» деген сөздер құлаққа «ана тәрбиесін алған» деген сөздермен ұштасып жатады. Алғаш әріп танытып, өмірдің қыр сырын білуге, сан қилы құбылыстарын терең түсінуге мұрындық болып, жан дүниеңе нұрлы шуақ түсіріп, адамгершілікке баулыған мұғалімнің бейнесі көңіл төрінен орын алары анық. Ұстаз әр адамның жанына білім дәнін сеуіп, әр шәкіртін аялап, өмір атты шексіз ғаламға топшысын қатайтып ұшырады. Дәлірек айтсақ, адамды өмір сүре білуге тәрбиелейді. Сол үшін бойындағы асыл қасиеттерін шәкірттеріне сіңіріп, тер төгеді.