Матин такырыбы:Коктем келдi!
Көктем мезгілінде үш ай бар. Олар: наурыз, сәуір, мамыр. Көктем мезгілі басқа мезгілдерден өзгеше болып келеді. Көктем мезгілінде табиғат толығымен оянады. Көктем келгенін біз өз отбасымызбен қуана қарсы аламыз.
Көктемде құстар өлкемізге ұшып келеді. Біз оларға жем береміз, үйшікте жасап береміз. Жеміс ағаштары гүлдейді және жапырақтары бүршік атады. Айналаға шөп өсіп, жердің беті жасыл кілемге айналады. Айналаны алқызыл жауқазын гүлдерінің иісі бүркеп алады.
Көктемде ең бірінші мереке 8-наурыз күні әйел-қыздар мерекесі деп аталады. Ол күні әжелеріміз, аналармыз, әпке-қарындастарымызды сонымен қатар апайларымызды да мерекесімен құттықтаймыз. Наурыз мерекесі 22-наурызда аталып өтіледі. Ол күні әркім өзгеше қарсы алады. Наурыз көже және т.б. ұлттық тағамдар пісіріледі. Түрлі ойын-сауық ұйымдастырылып, ән айтылады, би биленеді.
Көктем келе ауа-райы жылынады, жаңбыр жауады, найзағай жарқылдайды. Ауа-райы жылып және көктем соңында ысып та кетеді. Сонымен бірге жазға ұласады. Жаңбыр жауса, кемпірқосақта түрлі-түсті болып көрінеді. Біз оны қуана тамашалаймыз.
Көктемде адамдар бау-бақшасына түрлі-түсті жеміс ағаштары, жұпар иісті гүлдер егеді. Оларға су береді, астын қопсытады. Бұл өсімдіктердің бәрі су және күн нұрымен өседі. Айналасындағы жаман шөптерден тазартады. Ал дихандар дәнді өсімдіктер егеді. Олар: бидай, арпа және картоп, сәбіз, қызанақ, қияр, орамжапырақ. Оларды өсіріп жетілдіру үшін дихан бабалардың еңбегі мол. Көктемде бізде жеміс ағаштарын егуде ата-анамызға, үлкендерге көмектесеміз.
Салематсыздар ма, окушылар?! Томенде берилген матин бойынша жоспар курып, 3 сойлемдi сойлем мушесiне, 3 сойлемге морфологиялык талдау(тубир, косымша, жалгау, журнак) жасаймыз, 3 созге фонетикалык талдау жасаймыз. Сойлемдерди оздериниз тандайсыздар.
Қазақтың қазыналы мол мұрасы-
Сыйынған киесіндей домбырасы.
Домбыра күмбірлесе қоңыр сазбен.
Жазылар жүрек дерті, жан жарасы.
Домбыра күніренсе толғаттырар.
Домбыра бебулесе зар қақтырар.
Домбыра тереңдерден тербегенде
Жанында от сезімнен арна ақтырар.
Домбыра сылқылдаса бұлақ болар,
Жыр болып төгілгенде сыр ақтатар.
Бас иіп құдіретіне оның қара тас та,
Әруақтар орнынан бір аунап калар.
Домбыра, тілің сенің- бабамыздай.
Домбыра - шежірешіл атамыздай.
Күй, шіркін, төгілгенде күмбір-күмбір,
Көрінер кәріқұлақ данамыздай…
Ғалым Әріп