Тыңдалым оқылым --- ана
TANNON3.
5 тыңда. Мәтінді оқы.
Казакстанда ауаның температурасы 1936 жылмен салыстырғанда 2005 жылы біршама
оғарылаған. Ауа температурасы 10 жыл сайын 0,31 С градусқа жылынған. Соңғы 50 жылда
Іле Алатауының солтүстік бектеріндегі мұздықтар 41 пайызға азайған. Ғалымдар «күн осылай
кылына берсе, ХХІ ғасырдың ортасында орташа температура Цельсий бойынша, 6 градусқа
кетерілуі мүмкін» деп жорамалдайды. Бұл жорамал шындыққа айналса, Қазақстан үшін үлкен
anar болады. Бүгінде жеріміздің 75%-ы экологиялық өзгеріске ұшыраған. Мұздықтардың
азаюы таулы өзендердің ағысына әсер етіп, су қорының тартылуына әкеліп отыр. Соның
салдарынан еліміз Қырғызстан, Өзбекстан, Қытайға су мәселесі бойынша тәуелді болып отыр
Fаламдық жылыну жаңбырдың мөлшеріне, ауыл шаруашылығына кері әсер етуде
Қазақстан жерінің үштен екі бөлігі шөлейттенген. Полюстердегі, экватордағы температураның
әртүрлі болуына байланысты әлемде ауа алмасуы жүреді. Полюстердің жылынуы ауа алмасуын
төмендетеді. Сондықтан кей жерлерде қатты ыстық болса, кей жерлерде тропикалық жауын
Жауады.
Қазақстанның климаты мен табиғаты әр алуан. Еліміздің ауыл шаруашылығы, энергетика,
су ресурстары метрологиялық болжамдарға байланысты. Ауа райын бақылайтын құралдар
табиғат құбылыстарын болжауға мүмкіндік береді. Уақытында айтылған болам арқылы
апаттардың алдын алуға болады. Табиғи апаттардың алдын алу мемлекетті күшейтудің бір
жолы.
(Ба з материалдарын пеперевод русский
қағаздар – бумаги, қыздар – девочки, адамдар – люди, аңдар – звери
емтихандар – экзамены, сандар – числа, шамдар – лампы, армандар – мечты
елдер – страны, кілемдер – ковры, сөздер – слова, үстелдер – столы
дүкендер – магазины, бөлiмдер – отделения, гүлдер – цветы, тілдер – языки
2.После глухих согласных 'к, қ, п, с, т, ш, щ, ф, х, h, ц, ч' и звонких 'б, в, г, д', как всегда, окончания, начинающиеся на глухую согласную (тар/тер):
жолдастар – товарищи, сұрақтар – вопросы, хаттар – письма, кітаптар – книги
ағаштар – деревья, құстар – птицы, бастықтар – начальники, ойыншықтар – игрушки
мектептер – школы, есептер – счета, суреттер – картины, шелектер – вёдра
үтіктер – утюги, әріптестер – коллеги, студенттер – студенты, жидектер – ягоды
3.Окончания первой строки (дар/дер) следуют после сонорных 'л, м, н, ң' и звонких 'ж, з'. Пример:
қағаздар – бумаги, қыздар – девочки, адамдар – люди, аңдар – звери ,емтихандар – экзамены, сандар – числа, шамдар – лампы, армандар – мечты,елдер – страны, кілемдер – ковры, сөздер – слова, үстелдер – столы,дүкендер – магазины, бөлiмдер – отделения, гүлдер – цветы, тілдер – языки