Ыбырай Алтынсарин
Ыбырай Алтынсарин – родоначальник казахской детской литературы.
Он родился в 1841 году в Костанайской области. Он получил хорошее образование в русско – казахской семилетней школе в Оренбурге. После этого он самостоятельно углублял и совершенствовал свои знания, читая книги.
Он мечтал открыть школы для казахских детей. Таким образом, он открывает школы и ремесленные училища в Тургае, Ыргыз и других городах. Пишет много рассказов и стихов для детей.
Его произведения призывают любить труд, свой народ, свою маму формированию хорошего характера, ласки и доброты по отношению к детям, а также пониманию долга ребенка перед родителями.
В стихотворении "Кел, балалар, оқылық!" Ыбырай Алтынсарин призывает детей учиться.
В стихотворении "Өнер-білім бар жұрттар" он рассказывает о главных новшествах в области науки и техники и в качестве примера приводит цивилизованные страны с развитой наукой и техникой.
В стихотворении "Өзен" описывается красота природы.
В расскаже «Бай баласы мен жарлы баласы» Ыбырай Алтынсарин призывает трудиться и быть сообразительным, а в расскаже «Қыпшақ Сейітқұл» рассказывает, что труд счастью и хорошей жизни.
Ыбырай Алтынсарин скончался в 1889 году.
Жыл сайын дүние жүзінде темекі шегудің салдарынан 4 млн. адам қайтыс болады екен. Бүгінде жер шарында 1,2 млрд. адам темекі шегетін көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегі бойнша 1997 жылы темекіден 3 млн. адам көз жұмған болса, бұл көрсеткіш жыл сайын 33 пайызға өсіп отырған. Ал, Қазақстанда қазіргі уақытта 5 млн.-ға жуық адам темекі шегеді екен.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының есебіне жүгінсек, егер жағдай өзгермесе, онда таяу жылдарда жарты миллиард адамның түбіне темекі жетуі мүмкін көрінеді.
Темекі тартатын адам күніне орта есеппен 200 рет, айына 6 мың рет, жылына 72 мың рет ішке түтін сорады. Қызығы сол, темекі шегуді о баста «ойнап» бастаған 100 адамның 80-і бірітіндеп тұрақты шылымқорларға айналады. Қазір темекінің мыңнан артық зияны бар екені мәлім болып отыр. Сондықтан, темекі шекпейтіндер оған жоламай-ақ қойсын, шылымқорлар одан құтылудың жолын қарастырсын.
Темекі – адам денсаулығына қауіптілігімен қатар өзіне тәуелді ететін өнім. Ашығында темекіні тастау адамның мықты ниетіне, ерік-күшіне, сабыр төзіміне көп байланысты. Әсілінде, адамдардың нәпсісіне тыйым сала білетін ең тамаша уақыт – ораза ұстайтын Рамазан айы. Ораза ұстаған адамның күні бойы темекі тартпағанына қарағанда, біраз сабыр көрсетіп, басқа кездерде де осы күйін жалғастырса, бір ай ішінде темекі дертінен құтылуға болады