Кезектес салаластың құрамындағы жай сөйлемдері айтылған іс-әрекеттіңкезектесіп жүзеге асуын көрсетеді. Кезектес салаластың құрамындағы жай сөйлемдер бірде, біресе, кейде деген кезектес мәнді жалғаулық шылауларарқылы тек салаласа байланысады да, араларына үтір қойылады. Мысалы:Бірде желбіреген ақ сәулелі дала кездеседі, кейде қызыл бұйра тобылғылы адырлар ұшырасады, біресе көкала қамысты көлдер кездеседі. Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері, жалғаулық шылаулары мен тыныс белгісінің кестесі №ТүрлеріЖалғаулықтарыТыныс белгісі1Ыңғайлас салаласЖәне, да, де, та, те, әрі.Үтір2Қарсылықты салаласБірақ, сонда да, дегенмен,алайда, әйтсе де, сөйтсе де.Үтір, үтір мен сызықша3Түсіндірмелі салаласЖалғаулығы жоқ. Сонша, сондай, сол, соншалық, мынау, мынадай сілтеу есімдіктері арқылы байланысады.Қос нүкте, сызықша 4Себеп-салдар салаласӨйткені, сондықтан, себебі, сол үшін, сол себепті, неге десеңіз, т.б.Үтір, қос нүкте немесе сызықша 5Талғаулы салаласНе, немесе, я, яки, болмаса,әйтпесе, не болмаса, әлде.я болмаса,Үтір 6Кезектес салаласКейде, бірде, біресе.
Чока́н Чинги́сович Валиха́нов (каз. Шоқан Шыңғысұлы Уәлихан, настоящее имя — Мухамме́д-Хана́фия (каз. Мұхаммедқанафия); ноябрь 1835, орда-зимовка Кунтимес[2] (Кусмурын)[3][4], Аманкарагайский внешний округ, Казахстан (ныне аул Кунтимес, Сарыкольский район, Костанайская область, Казахстан) — 10 апреля 1865, урочище Кочен-Тоган, Кербулакский район, Алматинская область, Казахстан) — первый казахский учёный, историк, этнограф, фольклорист, путешественник и Служил в Военно-учёном комитете Генерального штаба Военного министерства, Азиатском департаменте Министерства иностранных дел Российской империи[6][7][8].
