І тоқсан бойынша тоқсандық жиынтық бағалау. 1-тапсырма. Мәтіндегі 2 сөйлемге түрлі нұсқада сұрақтар қойыңыз.
Әлемде климаттың өзгеруі қоршаған ортаны ластаудан туып отыр. Өндіріс ошақтары қоршаған ортаны ластауда. Жаһандақ жылынудың әсерінен жердегі ауа райы өзгеріп, қатты дауылдар, күшті су тасқындары, құрғақшылық болып жатыр. Ғалымдар болашақта мұндай апаттар жиі болуы мүмкін екенін ескертеді.
Ғалымдардың болжауынша, су тасқынынан, әсіресе Оңтүстік-Шығыс Азия елдері қатты зардап шегуі мұмкін. Ол-Банког, Шанхай, Гуанчжоу, Хошимин және Янган қалалары. Бүгінде Қытай, Солтүстік Корея мен Оңтүстік Кореяда су тасқыны көбеюде.
Ғалымдар климаттың өзгеруін ормандардың оталуымен де байланыстырады. Қазір әлемде ағаштарды көптеп оталуда. Өндіріс үшін Амазонка талдары оталып жатыр. Ормандардың оталуы құрғақшылық тудыруда. 2005 жылы құрғақшылықтан өзендер кеуіп, орманның 30 пайызы қураған. Бұл соңғы 60 жылдағы ең үлкен апаттың бірі. Ғалымдар құрғақшылықты Атлант мұхиты суының температурасымен байланыстырады. Мұхит суының қызуы жер бетіндегі ылғалға әсер етеді екен.
1 сөйлем
2 сөйлем
(2ұпай)
2-тапсырма. Берілген сөздерді аударыңыз.
Сүзгілер -
Апатты аймақ -
Даму -
Бүліну -
Жорамалдау -
Әсер ету -
Тасқын -
Жайылым -
Ажал -
Қайғығы ұшырау -
(3 ұпай)
3-тапсырма. Берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
1. Ғалымдар климаттың өзгеруін немен байланыстырады?
2. Қазақстанның климаты мен табиғаты қандай?
3. Ауа температурасы 10 жыл сайын не істейді?
4. Су мәселесі бойынша Қазақстан қай елге тәуелді?
5. Белгісіз аралда 28 жыл жалғыз болған кім?
(5 ұпай)
4-тапсырма. Жай шырайда тұрған сын есімдерді салыстырмалы және күшейтпелі шырайға түрлендіріңіз
Жай шырай Салыстырмалы шырай Күшейтпелі шырай
Ауыр
Жасыл
Үлкен
Салқын
Жұмсақ
(5 ұпай)
