Республика тереториясынан 6000-ға жуық өсімдік түрлерін кездестіруге болады. Олардың үрлерінің көптігі жөнінен Қазақстан одақ көлемінде бірінші тұр. Өсімдіктер дүниесінің осындай молдығына байланысты олардың ішіндегі дәрілік өсімдіктің зерттеудің маңыздылығы айтапаса да түсінікті.
Мал бағумен ақылым заманнан айналысқан қазақ халқы шөптерің, жалпы өсімдіктердің емік, дәрілік қасиеттерін ертеден білген. Сөйтіп ел арасында ауруға шалдыққан адамдарды дәрілік өсімдіктермен емдеу ілгеріден-ақ кеңінен таралған.
Әр обылыстың, аймақтың, халық дәрілік өсімдіктердің әр түрлі қасиеттерін өздерінше пайдалануы да мүмкін.
Оның да жөні бар. өйткені кейбір өсімдіктердің бірнеше түрлі дәрілік қасеттері бар.
Аюбұлақ – биіктігі 0,4-1,2 см, қалын қабығы түктеніп тұратын екі жылдық өсімдік. Жапырағы ұзынша, кезектесіп орналасқан. Гүлі ашық асры түсті, өсімдік сабағының басында масақ тәріздене орналасқан, маусым-тамыз айларында гүлдейді. Еліміздің Европалық бөлігінде орталық және Оңтүстік аудандарында, көбінесе шабындық, тоғайлы құмды жеррлерде өседі.
Алтын тамыр- ірі әрі жуан тамыры бар, көп жылдық, шөп тектес өсімдік. Кейбір тамырының салмағы 900г дейін жетеді. Тамырының сырт жағы алтын түстес сары да, ішкі жағы ақ түсті кепкен кезде тамырының сынған жері ашық қызыл түстес болады. Сары түсті гүлдері өсімдіктердің жоғары жағында шоғырланып тұрады. Маусым-шілде айларында гүлдейді.
Шашыратқы – биіктігі 1,5 метірге дейін жететін, шөп тектес өсімдік. Тамыры-жуан, ұзындығы 1метрден асады. Гүлдері көгілдір түсті, жапырақтарының арасында 2-3 тен орналасқан. Шілде-қыркүйек айларында гүлдейді. Қазақстанның Оңтүстік Батысында көптеп тараған.
Жалбыз- биіктігі 20-60сантиметрдей, тік өсетін төрт қырлы сабағы бар к сімдік. Тамыры көлбей тарамдалып, ұзын болып өседі. Гүлдері уақ, қызыл жасыл түсті, бәрі жиналып масақ тәрізді сабақ барысында орналасқан. Маусым айында қыркүйекке дейін гүлдейді. Елімізде Украйна, Малдова, Краснадар өлкеінде Қйыр Шығыс, Беларуссия, Прибалтика, Қазақстанда өседі.
Жантақ – тікенекті к дәрілік шшөп өсімдігі. Сабақтарында кезектесе орналасқан тікенектері бар. Сол тікенектері түбінде кішкене жабырақтары орналасқан. Уақ, қызыл түсті гүлдері болады. Мамыр айында және тамызда гүлдейді. Еліміздің барлық Оңтүстік аудандарында, Орта Азия, Кавказ. Негізінен далада, құрғақшылық аймақта өседі. Жантақтың жас шөбінде, әсіресе С витамині өте көп болады. Дәрілікке жантақтың шөбі және тамыры пайдалы.
Тасшөп- биіктігі 3-10 сантиметр дәрілік шөп. Сабағы қысқа түктер басқан, жер бетінде жабыса өседі. Жапырақтары қарама –қарсы орналасқан уақ, ұзындығы 15мм, ені 7мм, хош иісті. Гүлдері қызғылт түсті, шашыранқы гүл шоғын құрайды. Мамыр қыркүйек айларында гүлдейді. Еліміздің барлық жерінде таралған. Құмды, қарағай, тоғайлы жерлерде өседі. Дәрілікке шөбін пайдаланады. Онда эфир майы , С витамині емдік заттары бар.
Бүлдірген – тамырланып жайыла өсетін к сімдік. Гүлдері ірі, ақ түсті. Жемісі ашық қызыл түсті, әдеммі иісті болады. Мамыр –шілде айларында гүлдейді. Жемістері маусым – шілде айларында піседі. Еліміздің барлық жерлерінде таралған ылғал жеткілікті тоғайлы жерлерде өседі. Дәрілік мақсатта бүлдіргеннің жапырағы жемісі пайдаланады.
Бақбақ – биіктігі 5 сантиметр сындырғанда сүт сияқты ақ түсті. Латек сөлі шығатын к шөп. Жапырағы ұзынша келеді, гүлі ашық сары түсті. Сәуір-қыркүйек айларында гүлдейді. Еліміздің солтүстігінде Ылғалды шөп шабындық жерлерде, ашық аландарда, тау бөліктерінде өзен жағалауларында өседі.
Костылин - один из героев рассказа л. н. толстого «кавказский пленник», офицер, попавший в плен к татарам. внешне это грузный, толстый и неповоротливый мужчина. также как и жилин он отправился в отпуск, а во время кавказской войны дороги были не безопасны. у костылина на этот случай имелось ружье, но и им он не смог быстро воспользоваться. по дороге он познакомился с жилиным, после чего решено было ехать вместе, но их настигли татары. когда жилин попросил костылина стрелять, тот испугался и сбежал. в результате, жилин оказался в плену, а костылина скоро тоже нагнали, так как лошадь под ним стала, а ружье осеклось.в плену этот герой показал себя не с лучшей стороны. вместо того чтобы мобилизовать все свои силы и подумать, как выйти из сложившейся ситуации, он быстро сдался. по приказу татар он написал домой письмо с просьбой о выкупе в пять тысяч монет. жилин, в отличие от костылина, согласился написать такое письмо только c условием, что их накормят, дадут свежую одежду и снимут с них кандалы. при этом адрес на письме он указал неверный, чтобы не дошло. пока костылин ждал выкуп, жилин обдумывал план побега и делал подкоп под сараем. и даже во время побега костылин подвел товарища. по дороге он столько стонал, что ему ноги натерло, что жилин согласился нести его на себе. в результате, их заметил один татарин и оба были возвращены в аул.костылин отчаялся и второй раз бежать не согласился. он решил покорно ждать, пока за него заплатят выкуп. жилин с динысумел все-таки бежать и, несмотря на все трудности, дошел до родных полей. оказавшись на стороне, он рассказал казакам, которые спасли его, о своих приключениях и сказал, что останется служить на кавказе. через месяц пришел выкуп за костылина и его освободили, но бедняга был измученный и еле живой.
Костылин - один из героев рассказа л. н. толстого «кавказский пленник», офицер, попавший в плен к татарам. внешне это грузный, толстый и неповоротливый мужчина. также как и жилин он отправился в отпуск, а во время кавказской войны дороги были не безопасны. у костылина на этот случай имелось ружье, но и им он не смог быстро воспользоваться. по дороге он познакомился с жилиным, после чего решено было ехать вместе, но их настигли татары. когда жилин попросил костылина стрелять, тот испугался и сбежал. в результате, жилин оказался в плену, а костылина скоро тоже нагнали, так как лошадь под ним стала, а ружье осеклось.в плену этот герой показал себя не с лучшей стороны. вместо того чтобы мобилизовать все свои силы и подумать, как выйти из сложившейся ситуации, он быстро сдался. по приказу татар он написал домой письмо с просьбой о выкупе в пять тысяч монет. жилин, в отличие от костылина, согласился написать такое письмо только c условием, что их накормят, дадут свежую одежду и снимут с них кандалы. при этом адрес на письме он указал неверный, чтобы не дошло. пока костылин ждал выкуп, жилин обдумывал план побега и делал подкоп под сараем. и даже во время побега костылин подвел товарища. по дороге он столько стонал, что ему ноги натерло, что жилин согласился нести его на себе. в результате, их заметил один татарин и оба были возвращены в аул.костылин отчаялся и второй раз бежать не согласился. он решил покорно ждать, пока за него заплатят выкуп. жилин с динысумел все-таки бежать и, несмотря на все трудности, дошел до родных полей. оказавшись на стороне, он рассказал казакам, которые спасли его, о своих приключениях и сказал, что останется служить на кавказе. через месяц пришел выкуп за костылина и его освободили, но бедняга был измученный и еле живой.
Қазақстанның дәрілік өсімдіктері
Республика тереториясынан 6000-ға жуық өсімдік түрлерін кездестіруге болады. Олардың үрлерінің көптігі жөнінен Қазақстан одақ көлемінде бірінші тұр. Өсімдіктер дүниесінің осындай молдығына байланысты олардың ішіндегі дәрілік өсімдіктің зерттеудің маңыздылығы айтапаса да түсінікті.
Мал бағумен ақылым заманнан айналысқан қазақ халқы шөптерің, жалпы өсімдіктердің емік, дәрілік қасиеттерін ертеден білген. Сөйтіп ел арасында ауруға шалдыққан адамдарды дәрілік өсімдіктермен емдеу ілгеріден-ақ кеңінен таралған.
Әр обылыстың, аймақтың, халық дәрілік өсімдіктердің әр түрлі қасиеттерін өздерінше пайдалануы да мүмкін.
Оның да жөні бар. өйткені кейбір өсімдіктердің бірнеше түрлі дәрілік қасеттері бар.
Аюбұлақ – биіктігі 0,4-1,2 см, қалын қабығы түктеніп тұратын екі жылдық өсімдік. Жапырағы ұзынша, кезектесіп орналасқан. Гүлі ашық асры түсті, өсімдік сабағының басында масақ тәріздене орналасқан, маусым-тамыз айларында гүлдейді. Еліміздің Европалық бөлігінде орталық және Оңтүстік аудандарында, көбінесе шабындық, тоғайлы құмды жеррлерде өседі.
Алтын тамыр- ірі әрі жуан тамыры бар, көп жылдық, шөп тектес өсімдік. Кейбір тамырының салмағы 900г дейін жетеді. Тамырының сырт жағы алтын түстес сары да, ішкі жағы ақ түсті кепкен кезде тамырының сынған жері ашық қызыл түстес болады. Сары түсті гүлдері өсімдіктердің жоғары жағында шоғырланып тұрады. Маусым-шілде айларында гүлдейді.
Шашыратқы – биіктігі 1,5 метірге дейін жететін, шөп тектес өсімдік. Тамыры-жуан, ұзындығы 1метрден асады. Гүлдері көгілдір түсті, жапырақтарының арасында 2-3 тен орналасқан. Шілде-қыркүйек айларында гүлдейді. Қазақстанның Оңтүстік Батысында көптеп тараған.
Жалбыз- биіктігі 20-60сантиметрдей, тік өсетін төрт қырлы сабағы бар к сімдік. Тамыры көлбей тарамдалып, ұзын болып өседі. Гүлдері уақ, қызыл жасыл түсті, бәрі жиналып масақ тәрізді сабақ барысында орналасқан. Маусым айында қыркүйекке дейін гүлдейді. Елімізде Украйна, Малдова, Краснадар өлкеінде Қйыр Шығыс, Беларуссия, Прибалтика, Қазақстанда өседі.
Жантақ – тікенекті к дәрілік шшөп өсімдігі. Сабақтарында кезектесе орналасқан тікенектері бар. Сол тікенектері түбінде кішкене жабырақтары орналасқан. Уақ, қызыл түсті гүлдері болады. Мамыр айында және тамызда гүлдейді. Еліміздің барлық Оңтүстік аудандарында, Орта Азия, Кавказ. Негізінен далада, құрғақшылық аймақта өседі. Жантақтың жас шөбінде, әсіресе С витамині өте көп болады. Дәрілікке жантақтың шөбі және тамыры пайдалы.
Тасшөп- биіктігі 3-10 сантиметр дәрілік шөп. Сабағы қысқа түктер басқан, жер бетінде жабыса өседі. Жапырақтары қарама –қарсы орналасқан уақ, ұзындығы 15мм, ені 7мм, хош иісті. Гүлдері қызғылт түсті, шашыранқы гүл шоғын құрайды. Мамыр қыркүйек айларында гүлдейді. Еліміздің барлық жерінде таралған. Құмды, қарағай, тоғайлы жерлерде өседі. Дәрілікке шөбін пайдаланады. Онда эфир майы , С витамині емдік заттары бар.
Бүлдірген – тамырланып жайыла өсетін к сімдік. Гүлдері ірі, ақ түсті. Жемісі ашық қызыл түсті, әдеммі иісті болады. Мамыр –шілде айларында гүлдейді. Жемістері маусым – шілде айларында піседі. Еліміздің барлық жерлерінде таралған ылғал жеткілікті тоғайлы жерлерде өседі. Дәрілік мақсатта бүлдіргеннің жапырағы жемісі пайдаланады.
Бақбақ – биіктігі 5 сантиметр сындырғанда сүт сияқты ақ түсті. Латек сөлі шығатын к шөп. Жапырағы ұзынша келеді, гүлі ашық сары түсті. Сәуір-қыркүйек айларында гүлдейді. Еліміздің солтүстігінде Ылғалды шөп шабындық жерлерде, ашық аландарда, тау бөліктерінде өзен жағалауларында өседі.
Объяснение:
* вроде... (неуверенно