«Ата–ананың парызын, өтеу–сенің қарызың» деген тақырыпқа жалпы медицина факультетінің үшінші курс, 2,5,8 топтарының студенттерімен тәрбие сағаты өткізілді. Отырыстың алдында болашақ дәрігерлер, сіздерге былай демекпін деп, оқытушы м.ғ.к. А.Қаныбеков өзінің кіріспе сөзін бастады. Ата-ана-әрбір адамның қайтып соғар қазығы. Оған деген сүйіспеншілік тек жүректен шығу қажет. Әсіресе, тіршіліктің қайнар көзі, махаббаттың шуақ күні, мейірімнің кәусар бұлағы – Ана есіміне қатыссыз дүниеде ештеңе жоқ. Халқымыздың байырғы ұғымында баланың ата-ана алдындағы парызын өтеуі «Ана сүтін ақтау» деп аталады. «Әкеге бағыну – тәңірге бағыну» деп әкені де дәріптеген. Ендеше бүгінгі тәрбие сағатымызда адам өмірінің мәні мен сұлулығы, адамның келешегіне сенімділігі – баланың ата-анасын ардақ тұтып, өзінің перзенттік парызын бір сәтке де есінен шығармауына арналады.
Жоғарыда көрсетілген тақырыпқа баяндама жасау үшін Райымжан қызы сөз беріледі. Өз баяндамасын Райымжанқызы Әсел былай деп бастады: Әр бала үшін дүниедегі ең қымбат жандар, әрине, ата-анасы болуға тиіс. Олардан жақын адамдар бұл дүниеде табыла қоймас. Себебі, олар біздің туғанымыздан бастап, қасымызда жүріп, қамқорлық жасап, қолындағы барын бізге берген. Әрбірден соң, балаларым аш, қатарынан қалмасын деп, «ішейін деп отырған астарын» біздерге сақтап отыратыны бәрімізге белгілі. Қазірде біздердің орта мектепті бітіріп, жоғарғы оқу орнына түсуімізге демеу беріп, болашақ дәрігер болып шығуымызды армандап отырған жайлары бар. Сондықтан мен ата-ананың алдындағы борышты өтеу өте қиынға түседі деп ойлаймын.
Ертеректе, бір жігіт атақты ғұламаға: мен туған анамды бүкіл мұсылман елдерінің тұрғындары зиярат қылатын Мекке, Мединеге үш рет алып барсам, анамның алдындағы борышымды ақтай аламын ба, деп сұраған көрінеді. Сонда ғұлама айтқан екен: жоқ, анаңның сені тербетіп, бір түн ұйықтамаған кезіндегі борышынан ған құтыласың, деген екен. Себебі, олардың бізге сыйлағаны баға жетпес сыйы-өмір. Бұл-өте қымбат, баға жетпес нәрсе деп ойлаймын..
Сондықтан, ата-анаға не істесең, алдыңа өзіңнің балаларыңнан қайтады. Дүние кезек. Сен өмір бойы жас болып тұрмайсың. Сен ата-анаңды сыйласаң, сенің балаларың да қартайғанда өзіңді аялап күтіп, бағып-қағатын болады.
Орыс атақты жазушысы Лев Толстойдың «Қарт пен немере» мысалы естеріңде ме? Бір үйде төрт адам ата, бала, келін, немере тұрған екен. Кәрі кісі тәрелкені сындырып алады деп, келіні атасына тамақты темір табақпен әкеліп береді екен. Бір күні шалдың немересі ағаш жонып жатқан көрінеді. Сонда, оның әке-шешесі:
— Балам, не істеп отырсың?- деп сұрайды.
— Ертең сендер қартайып, атам сияқты болғанда тамақ ішетін ағаш астау жасап отырмын, — депті баласы. Міне, осы мысалдан-ақ байқауға болады, бала жанұяда не көрсе, келешекте соны істейтінін.
Қазіргі жағдайға келетін болсақ, қартайып, денелерінен күш кеткен әке-шешесін қарттар үйіне тапсырып, айдың аяғында олардың пенсияларын әкетіп жатқан ер жеткен жігіттер аз емес екені анда, санда болса да кездесіп қалады.
Қорыта келгенде, адам өмірінің
Бұрынғы заманнан бері халықтар бір-бірімен
дос болған. Бір-бірімен заттармен алмасқан
болатын. Олар бір-бірімен ұрыспайтын
еді, ал егер ұрысса тез татуласып, жаңа
достар іздейтін. Халықтар бір-бірімен
ұрыспайды, татуласады, сөйлеседі, ойнайды.
Халықтар арасында достық өте қатты. Бірге
саяхатқа да шығатын. Халықтар арасында
ғана емес тағы әр түрлі мемлекеттерде
достық болған. Халықтар достығы қазіргі
замандада бар. Ал кейінгі замандарда халық
достығы қаттырақ болады деп ойлаймын.
Халық достығы барлық адамдар арасында
болған және де болады.