Түбір
Жұрнақ
Жалғау
Көптік жалғау
Тәуелдік жалғау
Септік жалғау
Жіктік жалғау
Сөз таптары
Зат есім
Сын есім
Сан есім
Есімдік
Етістік
Үстеу
Шылау
Еліктеу сөз
Одағай
Синтаксис
Сөз тіркесі
Сөйлем мүшелері
Бастауыш
Баяндауыш
Анықтауыш
Пысықтауыш
Толықтауыш
Септік жалғаулары (орыс. Падежные окончания) арқылы есімдер сөйлемдегі етістіктермен де, шылау сөздермен де, есімдер өзді-өздері де жалғасып әр алуан қарым-қатынасқа түседі.[1]
Мысалы:
Еңбектен еңбек шығады, еңбек туады,Еңбекті еңбек ақтап, еңбек жуады.Еңбек етіп күшті туған ерлерЕңбекке ерте тұра бекін буады.Еңбекте еңбек еткен ерлерім бар,Еңбекке сіңірген көп түрлерің бар,Еңбегім өзгерген жоқ, өз орнында,Еңбекпен ерік алатын жерлерім бар (И. Б.).
Бұл мысалда 13 мәртебе ұшырасатын еңбек сөзі түрлі-түрлі қосымшалар қосылып, әр алуан формада қолданылып тұр. Егер жетінші жолдың басындағы еңбегім дегеннен басқаларының қосымшаларын алып тастасақ, сөйлемдегі сөздердің байланысы бұзылып не қиыспай қалады, не сөйлемдердің мағыналары өзгеріп кетеді.[2]
Бұл қосымшалар сөйлемдегі сөздерді бірі-бірімен жалғастырып, септестіріп тұр. Осындай қосымшаларды септік жалғаулары дейміз. Сөздердің жалғауларды қабылдап өзгерту жүйесін сөздердің септелуі деп немесе септеу деп атайды.
Септік жал-
ғауларының
атыСұрауларыЖай септіктің
сұрауларыТәуелдік септік сұраулары1Атаукім? не?кімім? кімің? кіміңіз? кімі?
нем? нең? неңіз? несі?2Іліккімнің? ненің?кімімнің? кіміңнің? кіміңіздің? кімінің?
немнің? неңнің? неңіздің? несінің?3Барыскімге? неге?
қайда?кіміме? кіміңе? кіміңізге? кіміне?
неме? неңе? неңізге? несіне?4Табыскімді? нені?кімімді? кіміңді? кіміңізді? кімін?
немді? неңді? неңізді? несін?5Жатыскімде? неде?
қайда?кімімде? кіміңде? кіміңізде? кімінде?
немде? неңде? неңізде? несінде?6Шығыскімнен? неден?кімімнен? кіміңнен? кіміңізден? кімінен?
немнен? неңнен? неңізден? несінен?7Көмектескіммен? немен?кіміммен? кіміңмен? кіміңізбен? кімімен?
неммен? неңмен? неңізбен? несімен?
Объяснение:
вот удачи).
Менің сүйікті бағдарламам
Менің сүйікті бағдарламам «Қазақстан» ұлттық телеарнасындағы күнделікті таңертең сағат жеті мен онның арасында болатын - «Таңшолпан» ақпаратты – сазды бағдарламасы. Күнделікті үзбей көруге тырысамын. Бұл ауқымды бағдарламаның түрлі қызықты айдарлары бар. Мысалы, «қызықты ақпарат», «ба зге шолу» және «қазақ жері» айдарларын аса зор ықыласпен тамашалаймын. Сонымен қатар эфирге шақырылған қонақтардың сұхбатын да тыңдағанды ұнатамын.
Бағдарламаның тарихына келер болсақ, ,ағдарлама алғаш рет 1992 жылы 14 желтоқсанда дүйсенбі күні, сағат 7:00-9:00 аралығында эфирге шығыпты, міне 27 жыл бойы көрерменнің жүрегінен өз орнын тауып келеді. Бағдарламаны «Таңшолпан» деп атау Шерхан Мұртазаның идеясы болған екен. Бастапқыда бағдарламаны жай ғана таңғы бағдарлама деп атапты. Бағдарлама бекітілген соң, Шерхан Мұртаза «Таңшолпан» деп атаған екен. Әрі бұл жазушы кейіпкерінің есімі болатын. Бағдарлама эфирге шығу барысында өзінің тарихында атауын бірнеше мәрте өзгертті. «Таңшолпан» бағдарламасы тікелей эфирде өтеді және бағдарлама жүргізушілері күн сайын көрермендерге әр түрлі тақырыпта сауалдар тастап, викториналық сұрақтар қойып отырды. Мен тіпті бірнеше мәрте бағдарламаға хабарласып, сауалдарға жауап беруге тырысқан болатынмын.
Объяснение:
езулік болады дұрыс1000