Дар. Қытай жұртында ескі заң бар екен: біреуді алдағандығы расталса,
алдаған кісінің қолын кесетін. Бір төре осындай іспен күнәлі болып,
әлгі айтылған жазаны алуға тұрғанда, жас қыз баласы әкем үшін
болғаны рас. Сол үшін қолынан айырылуы керек болды. Мінеки,
тақсыр, әкемнің қолы,
да жазықты болған әкемнің қолы, бірақ мұнымен бала-шағасын
асырауға шамасы келмейді. Тақсыр, әкемнің осы нашар қолын
кесіп, жұмысқа жарайтын, бала-шағасын асырайтын қолын аман
патшам,
менің әкем жазаға лайық
қалдыруға бұйырыңыз.
уап беретін депті. Сөйтіде кызды, патшаға алып келгенде
деп өзінің қолын көтереді. Бұл қол
Патша қыздың әкесіне деген мұнша мейірімділігіне рақымы түсіп,
төренің күнәсін кешті дейді. Осылайша қыз баланың батырлығы мен
мейірімділігі әкесін жазадан аман алып қалыпты.
Ы.Алтынсарин
А Мәтіндегі рақымы түсу, күнәсін кешу, аман қалу, жазықты болу, шамас
келмеу тіркестерінің мағынасын түсіндіріңдер.
ә Мәтіндегі етістіктерді тауып, оларды сөз құрамына қарай талдаңдар.
Сараңнан сарқыт жегенше,
Иттен тартып же.
Чем от скупого угощения ждать,
лучше у собаки кость отобрать.
Бермегенді беріп ұялт.
Чтобы пристыдить скупого, сам его одари.
Тілеушінің бір беті қара,
Бермеушінің екі беті қара.
У просителя одна щека горит,
у отказывающего обе щеки горят.
Берген жомарт емес, алған жомарт.
Не тот щедр, кто дает, а тот кто не берет.
Алтын көрсе періште жолдан таяды.
Увидев золото, и ангел свернул с дороги.
Жыланға түк біткен сайын қалтырауық болады.
Чем больше жиреет змея,
тем больше от жадности трясется она.